Frá þingi SGS 2007Í dag lauk þingi Starfsgreinasambands Íslands og heppnaðist þingið mjög vel. Aðalmál þingsins voru að sjálfsögðu komandi kjarasamningar og sköpuðust fjölmargar umræður þeim tengdum.

Formaður Verkalýðsfélags Akraness hefur ekki legið á þeirri skoðun sinni um alllanga hríð að tími verkafólks sé nú runninn upp hvað lýtur að hækkun launa til handa verkafólki. Í ræðu sem formaður félagsins hélt á þinginu kom skýrt fram að stefnt skuli að því í komandi kjarasamningum að lágmarkslaun skuli ekki verða undir 170.000 krónur á mánuði í lok samningstímabilsins.

Það er íslensku samfélagi til skammar að vera með lágmarkslaun upp á 125.000 krónur sem vart duga fyrir lágmarksframfærslu og eru reyndar 5.000 krónum undir fátæktarmörkum. Við, forystumenn í Starfsgreinasambandi Íslands, getum á engan hátt skotið okkur undan þeirri ábyrgð sem við berum á þessum lágmarkslaunum.

Sú græðgisvæðing og misskipting sem nú tröllríður þessu þjóðfélagi birtist okkur í hinum ýmsu myndum. Nægir þar að nefna einkaþotuflota auðkýfinga Íslands og nú síðast eru auðkýfingar farnir að kaupa þyrlur til að geta komist á milli staða, hvort sem er til Vestmannaeyja, eða í sumarbústað sinn. Þetta sýnir okkur svo ekki verður um villst að það eru nægir peningar til í þessu þjóðfélagi til að lagfæra þau skammarlegu lágmarkslaun sem íslensku verkafólki er nú boðið upp á.

Á þinginu var samþykkt ályktun um kjaramál þar sem samþykkt var að stórbæta kjör þeirra sem lægstu hafa launin. Í ályktuninni kom einnig fram að lækka þurfi skattbyrði lágtekjufólks og stórefla velferðarkerfið m.a. með því að hækka barnabætur, vaxtabætur og húsnæðisbætur sem klárlega mun koma okkar fólki til góða.

Það er alls ekki hægt að ætlast til þess að íslenskt verkafólk þurfi eitt og sér að viðhalda stöðugleikanum í þessu landi og nú er komið að fleirum að axla þá ábyrgð. Formaður sagði á þinginu að til að árangur náist um stórkostlega hækkun lágmarkslauna þurfi að ríkja þjóðarsátt um að slíkt verði gert og einnig að alger samstaða ríki á meðal aðildarfélaga Starfsgreinasambands Íslands í komandi kjarasamningum.

Þess má að lokum geta að formaður félagsins var kjörinn í framkvæmdastjórn Starfsgreinasambands Íslands og er formaður tilbúinn að taka þátt í stefnumörkun sambandsins enda eru ærin verkefni framundan hvað það varðar.

Ásbjörn AK 90 og Sveinn Guðmundsson AK 70Í dag eru liðin 70 ár frá minnisverðum degi í sögu Skagamanna allra og ekki síður í sögu Verkalýðsfélags Akraness.

Árið 1937 var félagið viðurkennt sem lögformlegur samningsaðili fyrir verkafólk á Akranesi eftir hatramma baráttu. Það haust voru samningar félagsins lausir og lagði félagið fram kröfur um 40% hækkun í dag-, eftir-, og helgarvinnu. Með þessum kauphækkunum ætlaði félagið að ná sama kaupi og tíðkaðist í Reykjavík. Samningaviðræður báru engan árangur og skall verkfall á í september. Liðu svo dagarnir að ekkert gerðist í deilunni utan það að atvinnurekendur buðu heila 5 aura hækkun á tímakaup í dagvinnu!

Þann 29. september dró til tíðinda en þá spurðist út að Haraldur Böðvarsson hefði sótt um leyfi til félagsins til að fá að skipa beitu á land en þeirri ósk hans var hafnað. Hafði Haraldur þá orð á því að ætla að skipa henni sjálfur á land með skipstjórum sínum. Mun Sveinbjörn Oddsson, þáverandi formaður félagsins því hafa fylgst vel með ferðum Haraldar ef hann skyldi taka upp á því að gera alvöru úr orðum sínum. Um hádegisbil þennan sama dag lagðist vélbáturinn Árni Árnason frá Keflavík upp að hafnargarðinum í Krossvík en hann var þá aðeins smá spotti miðað við það sem hann nú er. Skömmu síðar komu tveir rauðir vörubílar, litur Haraldarbíla, akandi niður hafnargarðinn með nokkra menn á pallinum og gerðu þeir sig líklega til að hefja uppskipun á beitunni.

Verkfallsmenn, með Sveinbjörn í fararbroddi, fjölmenntu nú á hafnargarðinn ásamt stórum hópi unglinga sem ætluðu sér ekki að missa af því ef beituuppskipun Haraldar Böðvarssonar yrði stöðvuð með valdi. Veður hafði verið þokkalegt um morguninn, vestanátt eða útsunnan með tilheyrandi brimi á stönd og skerjum og gekk á með nokkrum skúrahryðjum yfir síaukinn mannfjöldann á bryggjunni. Þegar Sveinbjörn og menn hans komu að Haraldi, þar sem hann stóð á vörubílspallinum og tók á móti frosnum beitupönnum, urðu nokkur orðaskipti á milli fornvinanna Sveinbjörns og Haraldar og síðan tóku verkfallsmenn að kasta beitupökkunum í sjóinn að fyrirskipan Sveinbjörns.

Þó nokkur átök áttu sér stað þarna við bílana þegar skyndilega virtist sem máttarvöldin hefðu gripið í taumanna og fengið þessum tveimur andstæðu fylkingum annað að hugsa um en yfirstandandi deilur.

Brotsjór reið fyir hafnargarðinn og sópaði öllu sem þar var, lifandi og dauðu í burtu. Þegar bryggjan varð aftur sjólaus var þar ekkert að sjá, enginn bíll, enginn maður, ekki neitt. Betur fór þó en á horfðist. Flestir höfðu fallið ofan í bátinn, sumir héngu í einu og öðru á bryggjubrúninni og meðal þeirra báðir Haraldur og Sveinbjörn og hafði hvorugan sakað. Margir féllu í sjóinn og komust af eigin rammleik eða með hjálp annarra upp í bát eða bryggju.

Þrjú ungmenni höfðu borist lengst frá bryggjunni. Þórður Jónsson frá Reynisstað, 17 ára gamall, og bræðurnir Ólafur og Sigurður Elíassynir, Suðurgötu 19, sem voru 11-12 ára gamlir. Ólafur bjargaðist naumlega um borð í bát sem komið var á flot en þrátt fyrir björgunartilraunir vaskra sundmanna drukknuðu hinir drengirnir báðir. Lík Þórðar fannst fljótlega þá um daginn en þrátt fyrir ítarlega leit með fjörum og klettum fannst lík Sigurðar litla aldrei.

Það var dimmt yfir Akranesi á þessum degi fyrir 70 árum síðan og féllu þung orð á báða bóga um tildrög slyssins. Allir skildu þó að engum var um að kenna þótt aldan brotnaði í þetta sinn á viðkvæmu augnabliki í vinnudeilu.

Þess má geta að þann 10. október barst gott tilboð frá atvinnurekendum þar sem boðin var 27-30% kauphækkun og um það náðust samningar. Eftir þá hækkun varð kaup verkamanna á Akranesi kr. 1,27 á tímann og kaup verkakvenna 1,05 á tímann. Var þá þessu eftirminnilega verkfalli lokið en það var mál manna að eftir það hafi orðið betri og skilningsríkari samskipti milli Verkalýðsfélags Akraness og atvinnurekenda á staðnum.

Hægt er að lesa meira um þennan atburð í 50 ára afmælisriti Verkalýðsfélags Akraness sem kom út í október 1974.