Hún er mögnuð yfirlýsingin frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga sem birtist í dag um að það hafi verið algjört aukaatriði að Salek samkomulagið í heild sinni þyrfti að fylgja með sem fylgiskjal með nýgerðum kjarasamningi við Verkalýðsfélag Akraness. Þetta eru gjörsamlega nýjar fréttir fyrir formann Verkalýðsfélags Akraness því félagið er með bréf frá Sambandinu frá því í nóvember í fyrra þar sem kemur hvellskýrt fram að félagið verði að skrifa undir með nákvæmlega sama hætti og önnur stéttarfélög og Salek samkomulagið verði með sem fylgiskjal. Já, þetta er "núna" orðið að aukaatriði að Salek samkomulagið verði gert að ígildi kjarasamnings enda staðfesti Félagsdómur það að ef Salek samkomulagið færi með sem fylgiskjal á væri það orðið að ígildi kjarasamnings. Öllu má nú nafn gefa hvað "aukaatriði" þýðir. En þetta var ætíð skýlaus krafa af hálfu Sambandsins um að allt Salek samkomulagið yrði gert að kjarasamningsígildi en núna þegar Samband íslenskra sveitafélaga hefur þurft að lúffa þá er þetta orðið að aukaatriði. Hjákátlegur málflutningur enda veit þetta fólk betur. 

Málið er að það var aldrei ágreiningur um þær launabreytingar sem í boði voru eins og fram kemur í bréfi og tilboði sem Verkalýðsfélag Akraness sendi Sambandi íslenskra sveitarfélaga 24. nóvember 2015 heldur snerist ágreiningurinn um þá kröfu Sambandsins um að Salek samkomulagið í heild sinni yrði með sem hluti af kjarasamningnum. VLFA sagði að það myndi aldrei koma til greina að binda aðra kjarasamninga sem félagið ætti eftir að gera og það kæmi heldur ekki til greina að samþykkja að tekið yrði upp nýtt vinnumarkaðasmódel þar sem stofnað yrði þjóðhagsráð sem mundi ákvarða allar launabreytingar eftir árið 2018. Með slíku væri verið að skerða og takmarka samningsfrelsi stéttarfélaga gróflega enda væri slíkt andstætt lögum um stéttarfélög og vinnudeilur.

Í ljósi þess að ekki var neinn ágreiningur um launabreytingar í samningnum og fylgiskjalið var farið út þá gat Verkalýðsfélag Akraness skrifað undir samninginn enda stóð ágreiningurinn um Salek samkomulagið í held sinni. Takið líka eftir að inngangurinn í kjarasamningi Verkalýðsfélags Akraness er alls ekki sá sami og í öllum öðrum samningum sem sambandið hefur gert hingað til. Í inngangi kjarasamnings VLFA við Samband íslenskra sveitarfélaga segir orðrétt:  

"Kjarasamningur þessi byggir á þeirri launastefnu sem lagður var grunnur að í 2.gr. í rammasamkomulagi milli aðila vinnumarkaðar undirritað var 27. október."

Takið eftir, í inngangnum segir kjarasamningur þessi sem þýðir að þessar launabreytingar ná bara til þessa samnings en ekki annara sem VLFA á eftir að gera og um það snerist okkar deila, að verið væri að binda aðra kjarasamninga sem félagið ætti eftir ógerða og líka að láta Salek samkomulagið verða ígildi kjarasamnings með því að hengja það með. En núna koma þessir snillingar eftir að hafa verið rassskelltir og segja að það hafi verið aukaatriði að Salek samkomulagið hafi þurft að fylgja með í heild sinni. Lágkúra þessa ágæta fólks ríður ekki við einteyming. 

En takið líka eftir að inngangur í öllum hinum 45 kjarasamningunum sem Samband íslenskra sveitarfélaga hefur gert hljóðar með allt öðrum hætti en inngangurinn í kjarasamningi VLFA, hjá hinum 45 félögunum hljóðar inngangurinn orðrétt svona:  

"Aðilar eru sammála um að vinna samkvæmt þeirri launastefnu sem lagður var grunnur að með rammasamkomulagi milli aðila vinnumarkaðar, sem undirritað var 27. október 2015, sjá fylgiskjal III".

Hér eru himinn og haf á milli en þarna segja menn að þeir séu sammála um að vinna samkvæmt launastefnunni sem rammasamkomulagið segir til um og þar er að sjálfsögðu átt við aðra samninga sem á eftir að gera. Á þessum tveimur inngöngum í kjarasamningunum er grundvallarmunur enda segir eins og áður hefur komið fram í inngangnum í kjarasamningi við Verkalýðsfélag Akraness að launabreytingar nái einungis til þessa umrædda samnings. 

Samband íslenskra sveitarfélaga er á flótta undan eigin gjörðum, mætti fyrir Félagsdóm eiðsvarið og sagði ósatt. Þau ósannindi byggðust á því að draga til baka fyrri orð um að rammasamkomulag aðila vinnumarkaðarins væru skuldbindandi fyrir Verkalýðsfélag Akraness og að það hafi ekki verið skýlaus krafa að rammasamkomulagið fylgdi með. Þetta gerðu þau þrátt fyrir að fyrirliggjandi væru gögn sem staðfestu hið gagnstæða. Að sjálfsögðu líður fólki illa eftir að hafa þurft að hörfa frá því ofbeldi sem það ætlaði sér að beita með því að láta Salek samkomulagið verða ígildi kjarasamnings. En maður sér alltaf betur og betur að sannleikurinn virðist oft því miður vera "aukaatriði" hjá sumu fólki.  

Í gær undirritaði Verkalýðsfélag Akraness  nýjan kjarasamning við Samband íslenskra sveitarfélaga vegna þeirra starfsmanna sem starfa hjá Akraneskaupstað. Eins og margoft hefur komið fram á heimasíðu félagsins þá var djúpstæður ágreiningur á milli Sambands íslenskra sveitarfélaga og VLFA vegna þess að krafa Sambandsins var að SALEK samkomulagið sem undirritað var 27. október yrði fylgiskjal með kjarasamningnum. Það var eitthvað sem Verkalýðsfélag Akraness gat ekki undir nokkrum kringumstæðum sætt sig við enda ljóst að með slíku væri SALEK samkomulagið orðið ígildi kjarasamnings. Ástæðan fyrir því að félagið hafnaði slíkri kröfu var að félagið taldi að með SALEK samkomulaginu í heild sinni væri verið að skerða og takmarka samningsfrelsi stéttarfélagsins gróflega. 

Á þeirri forsendu ákvað Verkalýðsfélag Akraness að stefna Sambandinu og gerði þá skýlausu kröfu að SALEK samkomulagið væri óskuldbindandi og ólögmætt en grundvöllur fyrir málsókninni á sínum tíma var að Samband íslenskra sveitarfélaga kvað skýrt á um að SALEK samkomulagið væri skuldbindandi. En eins og einnig hefur komið fram hér á heimasíðunni þá hurfu forsvarsmenn Sambandsins frá því að SALEK samkomulagið væri skuldbindandi, það væri einungis stefnumið. Á þeirri forsendu ákvað Félagsdómur að vísa málinu frá á grundvelli þess að Sambandið viðurkenndi að samkomulagið væri óskuldbindandi. 

Í gær féll Samband íslenskra sveitarfélaga semsagt frá því að SALEK samkomulagið yrði viðhengi við kjarasamninginn og þegar það lá orðið fyrir þá var félagið tilbúið til þess að skrifa undir kjarasamninginn því krafa VLFA var alltaf að SALEK samkomulagið yrði ekki fylgiskjal með samningnum. Rétt er að geta þess að Verkalýðsfélag Akraness er fyrsta félagið sem Sambandið gerir samning við þar sem SALEK samkomulagið er ekki með sem fylgiskjal. 

Það var aldrei ágreiningur um þær launabreytingar sem stóðu til boða enda var VLFA búið að samþykkja að ganga að þeim launabreytingum sem Sambandið hafði sett upp enda rúmaðist sú launastefna innan þeirra væntinga sem félagið hafði til launahækkana til handa þeim starfsmönnum sem starfa hjá Akraneskaupstað. Aðalmálið var að fylgiskjalið myndi ekki fylgja með og að það væri óskuldbindandi. Eins og áður sagði þá féll Sambandið frá þessari kröfu sinni og því leystist málið á þann hátt sem VLFA hafði ætíð verið tilbúið til að ganga að. 

Samningurinn er með sambærilegum hætti hvað launabreytingar og innihald varðar eins og önnur stéttarfélög hafa gert við Samband íslenskra sveitarfélaga. Laun munu hækka um að lágmarki 25.000 kr. eða að lágmarki um 7,7% og þetta mun gilda afturvirkt til 1. maí 2015 samkvæmt undirrituðu loforði frá bæjarstjóra Akraness. Frá 1. júni 2016 hækka laun um 15.000 kr. eða að lágmarki 5,5%, frá 1. júní 2017 um 2,5% auk 1,7% vegna jöfnunar á bilum milli launaflokka í launatöflu og frá 1. júni 2018 um 2%. En vegna þess að kjarasamningurinn gildir til 31. mars 2019 þá kemur eingreiðsla upp á 42.500 kr. 1. febrúar 2019 og greiðist hún hlutfallslega miðað við starfstíma og starfshlutfall í desember 2018. 

Desemberuppbætur munu verða með eftirfarandi hætti á samningstímanum:

• Á árinu 2016 106.250 kr. 
• Á árinu 2017 110.750 kr. 
• Á árinu 2018 113.000 kr.
  
  

Orlofsuppbætur munu verða með eftirfarandi hætti á samningstímanum:

• Á árinu 2016 44.500 kr. 
• Á árinu 2017 46.500 kr. 
• Á árinu 2018 48.000 kr. 
  
  

Félagið gekk einnig frá nokkrum sérmálum beint við Akraneskaupstað og má helst nefna í því samhengi að félagið náði að tryggja að 4% aukaálag til handa ófaglærðum starfsmönnum á leikskólum mun halda sér fyrir þá starfsmenn sem nú eru í starfi og hefja störf til 1. janúar 2018. En þetta er svokallað sólarlagsákvæði og verður greitt aftur í tímann frá 1. janúar 2015. 

Verkalýðsfélag Akraness vill þakka félagsmönnum sínum fyrir stuðninginn og skilninginn á því að þessar kjarasamningsviðræður hafi dregist þetta lengi en án þessa skilnings og stuðnings hefði þetta verið mun erfiðara en ella. Það er ekkert smá mál fyrir eitt stéttarfélag að standa í slíkri réttindabaráttu sem er fólgin í því að berjast fyrir samningsfrelsi sinna félagsmanna og þurfa að fara með slík mál fyrir dómstóla með öllum þeim töfum sem það veldur á launahækkunum til handa þeim félagsmönnum sem ágreiningurinn nær til. 

Baráttunni gegn SALEK samkomulaginu er hvergi nærri lokið þó þessi orrusta hafi unnist að hluta til því það er ljóst að þessir aðilar sem standa að rammasamkomulagi aðila vinnumarkaðarins eru að marka vörður að því að skerða og takmarka samningsfrelsi stéttarfélaganna leynt og ljóst. Nú liggur fyrir að kosið verður sérstaklega um breytingar á nýju vinnumarkaðslíkani á árinu 2017 en það vinnumarkaðslíkan gerir ráð fyrir því að sett verði á laggirnar svokallað þjóðhagsráð sem mun ákvarða hámarks launabreytingar og stéttarfélögum á að vera skylt að halda sig innan þess. Eins og áður sagði er þessari baráttu ekki lokið og mun Verkalýðsfélag Akraness halda áfram að standa vaktina hvað varðar samningsfrelsi íslenskra stéttarfélaga og launamanna. 

Félagið mun halda kynningarfund að Jaðarsbökkum miðvikudaginn 10. febrúar kl. 17 og hægt verður að kjósa um samninginn að aflokinni kynningu. Einnig verður hægt að kjósa um samninginn á skrifstofu Verkalýðsfélags Akraness á Sunnubraut 13 en kosningu lýkur kl. 12 föstudaginn 12. febrúar. Þessi stutti tími til kosninga er hafður til þess að gera launafulltrúum Akraneskaupstaðar færi á því að reikna launin aftur í tímann þannig að hægt verði að greiða leiðréttinguna með næstu útborgun.

Á föstudaginn tók Félagsdómur mál Verkalýðsfélags Akraness fyrir. Eins og fram hefur komið þá stefndi félagið Sambandi íslenskra sveitarfélaga vegna þeirrar kröfu að SALEK samkomulagið yrði fylgiskjal með kjarasamningi sem félagið er að gera við Samband íslenskra sveitarfélaga vegna starfsmanna Akraneskaupstaðar. 

Forsaga þessa máls er að forsvarsmenn Sambands íslenskra sveitarfélaga hafa margoft sagt að SALEK samkomulagið sé skuldbindandi og forsenda þess að Verkalýðsfélag Akraness geti fengið kjarasamning við Sambandið og ef félagið samþykki ekki að rammasamkomulagið verði fylgiskjal með kjarasamningnum þá fái félagið ekki kjarasamning fyrir félagsmenn sína sem starfa hjá Akraneskaupstað. En með því að samþykkja fylgiskjal með kjarasamningi þá verður fylgiskjalið ígildi kjarasamnings samkvæmt dómsorði Félagsdóms. Með öðrum orðum, félagið væri þá að viðurkenna að til dæmis samræmd launastefna gilti fyrir alla kjarasamninga sem félagið ætti eftir að gera til 2018. 

Það ótrúlega í þessu máli er að þrátt fyrir að það liggi fyrir í fundargerð ríkissáttasemjara sem og í tölvupósti og í skriflegu svarbréfi frá Sambandinu að SALEK samkomulagið sé skuldbindandi með öllu að þeirra mati þá sögðu forsvarsmenn Sambands íslenskra sveitarfélaga eiðsvarnir frammi fyrir Félagsdómi að slíkt væri ekki rétt og SALEK samkomulagið væri ekki skuldbindandi heldur einungis stefnuviðmið sem Sambandið hefði sett sér. Á þessari forsendu vísaði Félagsdómur málinu frá og kemur fram hjá Félagsdómi að í ljósi þess að ekki sé ágreiningur um að SALEK samkomulagið sé skuldbindandi þá beri að vísa málinu frá. Það er ótrúlegt að verða vitni að því í ljósi fyrirliggjandi gagna þar sem forsvarsmenn Sambandsins hafa ítrekað sagt og haldið því fram að samkomulagið sé skuldbindandi að þeir breyti málflutningi sínum fyrir dómi og segi þvert á það sem þeir hafa áður sagt og gögn staðfesta. 

Það vekur furðu formanns VLFA að dómurinn skuli ekki hafa átalið þetta misræmi í vitnisburði og fyrirliggjandi gögnum í dómsorði en samkvæmt upplýsingum formanns þá vegur vitnisburði fyrir dómi þyngra en fyrirliggjandi sönnunargögn. En það er ljóst að forsvarsmenn Sambands íslenskra sveitarfélaga verða að eiga það við sína samvisku að hafa breytt vitnisburði sínum frá því sem þeir hafa áður sagt. Í ljósi þess að hér virðist vera um risastóran misskilning að ræða hvað varðar skuldbindinguna þá má ætla að afar auðvelt verði að ganga frá kjarasamningi við Samband íslenskra sveitarfélaga þar sem þetta fylgiskjal og inngangur samningsins verða látin víkja enda einungis um viðmið Sambandsins að ræða en ekki skuldbindingu eins og áður sagði. 

Ríkissáttasemjari hefur boðað til fundar á morgun og mun þá koma í ljós hvort Sambandið hefur í hyggju að standa við stóru orðin sem sögð voru eiðsvarin fyrir Félagsdómi um að þetta rammasamkomulag aðila vinnumarkaðarins frá 27. október sé óskuldbindandi og hafi þar af leiðandi enga þýðingu hvað þennan kjarasamning varðar. Eins og áður sagði mun það koma í ljós á þeim fundi en félagið mun klárlega halda áfram að leita réttar síns í þessu máli því um leið og fylgiskjalið er orðið hluti af kjarasamningi þá hefur það sama gildi og kjarasamningurinn sjálfur samkvæmt niðurstöðu Félagsdóms. Á þeirri forsendu er útilokað að samþykkja rammasamkomulagið vegna þess að þá væri félagið að binda aðra kjarasamninga sem það á eftir að gera til ársloka 2018. Slíkt er algjörlega andstætt lögum um stéttarfélög og vinnudeilur sem og stjórnarskránni enda væri verið að skerða samningsfrelsi vegna þeirra samninga sem eftir eru.  

Nú hefur borist tilkynning frá Félagsdómi um að dómsuppkvaðning verði kl. 16:30 í dag í máli vegna SALEK samkomulagsins. Það tók Félagsdóm ekki langan tíma að komast að niðurstöðu en formaður hefur verulegar áhyggjur af því að niðurstaðan sé sú að SALEK samkomulagið heyri ekki undir Félagsdóm heldur almenna dómstóla. Rétt er að geta þess að það var aðalkrafa Sambands íslenskra sveitarfélaga að þessu máli yrði vísað frá á grundvelli þess að málið heyrði ekki undir Félagsdóm.

Stjórn Verkalýðsfélags Akraness hefur lýst mikilli furðu yfir því að það skuli hafa verið aðalkrafa Sambands íslenskra sveitarfélaga að beita fyrir sig frávísun í þessu veigamikla máli en ástæðan er einföld, Samband íslenskra sveitarfélaga þorði ekki að fá efnislega niðurstöðu í þessu eina mesta hagsmunamáli sem lýtur að samningsfrelsi íslenskra stéttarfélaga. Það er einungis tilfinning formanns að svona muni dómurinn falla því það er ljóst að það yrði mjög erfitt fyrir Félagsdóm að komast að þeirri niðurstöðu að þetta SALEK samkomulag sem skerðir samningsrétt stéttarfélaganna sé skuldbindandi og í samræmi við lög um stéttarfélög og vinnudeilur og ákvæði stjórnarskrár Íslands sem lúta að samningsfrelsi.

Það verður forvitnilegt að sjá niðurstöðu Félagsdóms því hér er eins og áður sagði um eitt mesta hagsmunamál að ræða sem íslenskt launafólk hefur staðið frammi fyrir í áraraðir ef ekki áratugi því þetta samkomulag er að marka vörðu að því að taka smátt og smátt samningsréttinn af stéttarfélögunum og færa hann yfir til fámenns hóps í íslensku samfélagi. Ef að málinu verður vísað frá þá er morgunljóst að Verkalýðsfélag Akraness mun halda áfram með málið fyrir almennum dómstólum því það er mat félagsins að þetta SALEK samkomulag sé gróft brot á samningsfrelsi íslenskra stéttarfélaga.