Þann 27 maí síðastliðinn var umfjöllun hér á heimasíðunni um þá gríðarlegu hækkun sem orðið hefur á stjórnarlaunum í lífeyrissjóðum á hinum almenna vinnumarkaði.  En frá árinu 2011 til ársins 2013 hafa stjórnarlaun í nokkrum lífeyrissjóðum hækkað frá 28% uppí allt að 87% eins og gerðist hjá Stapa lífeyrissjóði.

 Eðli málsins samkvæmt vakti þessi mikla launahækkun verðskuldaða athygli fjölmiðla og sem dæmi þá fjallaði mbl.is um þessa umfjöllun Verkalýðsfélags Akraness um launahækkun stjórnarmanna lífeyrissjóðanna.

Formaður vill byrja á því að ítreka að hann var að fjalla um hækkanir á stjórnarlaunum sjóðanna frá árinu 2011 til 2013 en ekki hvort stjórnarlaun hafi verið skert árin þar á undan.  Enda hafa allir launþegar orðið fyrir skerðingu á sínum launum og meira að segja hefur lífeyrir verið skertur um tugi prósenta frá hruni hjá þeim sjóðum sem hafa núna hækkað stjórnarlaun um tugi prósenta.

Ástæðan fyrir því að formaður er að skoða launahækkanir lífeyrissjóðanna frá 2011 eru þeir kjarasamningar sem undirritaðir voru 5. maí 2011, samningar sem báru nafnið „samræmd launastefna“.  En í samningi Samtaka atvinnulífsins og Alþýðusambands Íslands var gerð bókun þar sem skýrt var kveðið á um að almennar launahækkanir skyldu vera samtals 11,4% í þriggja ára samningi og í þessari bókun kemur skýrt fram að samningsaðilar skuldbundu sig til þess að framfylgja þeirri launastefnu í framhaldinu. Orðrétt segir í þessari bókun ASÍ og SA frá 5. maí 2011:

"Almennar launahækkanir verða samtals 11,40% á samningstímanum. Sérstök hækkun kauptaxta er láglaunaaðgerð sem hækkar launakostnað misjafnlega eftir því hve margir taka laun skv. kauptöxtum. Framangreind niðurstaða kjarasamninga felur í sér að mótuð hefur verið sameiginleg og samræmd launastefna gagnvart þeim fjölmörgu samningum sem enn eru ógerðir á samningssviði aðila. Samningsaðilar skuldbinda sig til þess að framfylgja framangreindri launastefnu í framhaldinu"

Grundvallaratriðið í þessu er að það eru aðilar vinnumarkaðarins sem fara með stjórn lífeyrissjóðanna og eru þeir sömu og gerðu þessa bókun sem kvað á um að laun skyldu ekki hækka meira en 11,4% á samningstímanum. Já, þessir aðilar semja um 11,4% til handa verkafólki og hækka síðan stjórnarlaun sín um allt að 87%.

Fréttamenn mbl.is höfðu samband við framkvæmdastjóra þessara lífeyrissjóða og báru þessar miklu launahækkanir undir þá. Þessir ágætu menn fóru eins og köttur í kringum heitan graut og svöruðu út og suður.  En flestir komu sér undan því að svara því hvort rétt væri að stjórnarlaunin hefðu hækkað um þessar prósentu tölur, heldur töluðu þeir um hver stjórnarlaunin voru fyrir árið 2011 og töluðu jafnvel um að stjórnarlaun hafi verið lækkuð 2008 og svo framvegis.

Það undarlega í þessu er að framkvæmdastjóri Lífeyrissjóðs Verslunarmanna sagði að stjórnarlaunin hefðu ekki hækkað um 51% hjá þeim heldur 22,7%.  Ég verð að viðurkenna að ég hef áhyggjur ef framkvæmdastjóri Lífeyrissjóðs VR kann ekki prósentureikning, því stjórnarlaunin árið 2011 voru 89.500 kr. en eru í dag 135.000 kr. og samkvæmt mínum útreikningum er þetta 51% hækkun.

Málið er að umfjöllun formanns snérist ekkert um hvað gerðist fyrir 2011 heldur hversu mikið stjórnarlaunin hækkuðu frá árinu 2011, einfaldlega vegna þess að aðilar vinnumarkaðarins voru búnir að skuldbinda sig til að semja ekki um hærri launahækkanir en 11,4% . Svo koma þessir snillingar og reyna að réttlæta það að hækkun stjórnarlauna í lífeyrissjóðum langt umfram það sem samið var til handa verkafólki eigi sér eðlilega skýringar. Við skulum ekki gleyma því að lífeyrissjóðirnir töpuðu 500 milljörðum af lífeyri launafólks og hafa frá hruni skert réttindi sjóðsfélaga skv. fjármálaeftirlitinu um 130 til 150 milljarða. Svo reynir framkvæmdastjóri Stapa að réttlæta 87% launahækkun á stjórnarlaunum þannig að verið sé að skerpa á ábyrgð stjórnarmanna. Í fyrsta lagi hefur nánast enginn framkvæmdastjóri lífeyrissjóðs borið nokkra ábyrgð þrátt fyrir þetta gríðarlega tap sjóðanna og einnig að búið sé að skerða réttindi um 150 milljarða frá hruni. Í öðru lagi er rétt að benda framkvæmdastjóra Stapa á að sjóðurinn hans tapaði 5,2 milljörðum og það bara vegna þess að þeir gleymdu að lýsa kröfu í þrotabú Straums. Já, takið eftir, 5,2 milljörðum og tala svo um að það þurfi að hækka stjórnarlaun um 87% því verið sé að skerpa á ábyrgð stjórnarmanna, ja hérna.

Málið er að það er þyngra en tárum taki að verða vitni að því að sömu lögmál gilda ekki fyrir almennt verkafólk þegar kemur að launahækkunum eins og hjá þeim sem eiga auðveldar með að skammta sér sínar eigin launahækkanir, eins og t.d. hjá lífeyrissjóðselítunni.

Eins flestir muna þá var gengið frá kjarasamningum á hinum almenna vinnumarkaði þann 5. maí 2011 undir heitinu „samræmd launastefna“. En í þessum kjarasamningum skuldbundu Samtök atvinnulífsins og aðildarfélög Alþýðusambands Íslands, að undanskildu Verkalýðsfélagi Akraness, sig til þess að ganga frá öllum sínum kjarasamningum á þeim nótum að launahækkanir yrðu ekki hærri en 11,4% í þriggja ára samningi.

Eins og áður sagði gagnrýndi Verkalýðsfélag Akraness þessa samræmdu launastefnu harðlega á grundvelli þess að um 70% félagsmanna félagsins tilheyra fyrirtækjum sem eru starfandi í útflutningi og hafa því verið að hagnast umtalsvert m.a. vegna gengisfalls krónunnar. Það var mat félagsins að ekki kæmi til greina að setja útflutningsfyrirtækin uppá þennan láglaunavagn sem þarna var verið að semja um. Félagið var jafnframt tilbúið að sýna fyrirtækjum skilning sem ættu í rekstrarerfiðleikum vegna efnahagshrunsins, en var alls ekki tilbúið að setja öll fyrirtæki undir einn og sama hattinn hvað launahækkanir varðar.

Verkalýðsfélag Akraness fékk bágt fyrir þá afstöðu sína að vilja ekki taka þátt í þessari samræmdu launastefnu sem ASÍ og SA gengu frá. Það var algerlega ótrúlegt að forysta ASÍ skuli hafa lagst gegn því að nýta þetta tækifæri til verulegra launahækkana eins og t.d. handa fiskvinnslufólki og öðrum sem störfuðu hjá útflutningsfyrirtækjum en þessi fyrirtæki voru að hagnast eins og enginn væri morgundagurinn.

Gildir bara fyrir verkafólk

En kæru félagar, samræmda launastefnan uppá 11,4% í þriggja ára samningi Alþýðusambands Íslands og Samtaka atvinnulífsins, virðist bara átt að hafa gilda fyrir verkafólkið á hinum almenna vinnumarkaði. Alla vega er kristalskýrt að samræmda launastefnan gildir ekki fyrir launahækkanir stjórnarmanna í sumum lífeyrissjóðum á hinum almenna vinnumarkaði. Það er þyngra en tárum taki að aðilar vinnumarkaðarins sem fara með sameiginlega stjórn lífeyrissjóðanna skuli ætlast til þess að almennu verkafólki skuli vera gert að fara eftir samræmdri launastefnu sem kveður á um 11,4% launahækkun í þriggja ára samningi en tryggja svo sjálfum sér launahækkun á sama tímabili sem nemur 87% sem er 77% meira en samið var um handa verkafólki.

Það liggur fyrir að stjórnarlaun t.d. í lífeyrissjóðnum Stapa voru hækkuð fyrir nokkrum dögum síðan um 87%, já takið eftir, um 87% og það skrautlega í þessu var að þetta var tillaga sem fulltrúar atvinnurekenda í lífeyrissjóðnum lögðu fram, en atvinnurekendur fara með 50% atkvæða á aðalfundum sjóðanna. Rétt er að geta þess að Stapi er alls ekki eini lífeyrissjóðurinn sem hefur hækkað stjórnarlaun umtalsvert frá árinu 2011 og nægir að nefna lífeyrissjóð Verslunarmanna sem hefur hækkað sín stjórnarlaun um 51% og lífeyrissjóðinn Gildi sem hefur hækkað sín stjórnarlaun um 36%. Hér að neðan er myndræn samantekt sem sýnir hækkanir nokkurra lífeyrissjóða á launum stjórnarmanna frá árinu 2011 til 2013:

 Já, aðilar vinnumarkaðarins sögðu í kjarasamningunum 2011, við verðum að semja af skynsemi til að viðhalda hér stöðugleika og máttu launahækkanir alls ekki vera hærri en 11,4%. Svo koma þeir sjálfir og hækka laun sín um tugi prósenta meira en samið var um til handa verkafólki.

Já, það er von að hækka þurfi launakjör stjórnarmanna lífeyrissjóðanna og það í sumum tilfellum um tugi prósenta, þeir bera jú svo „mikla ábyrgð“ eins og sannaðist þegar sjóðirnir töpuðu 500 milljörðum af lífeyri launafólks og hafa samkvæmt skýrslu Fjármálaeftirlitsins skert lífeyrisréttindi launafólks á hinum almenna vinnumarkaði um allt að 150 milljarða frá hruni.  Nei, stjórnendur lífeyrissjóðanna bera ekki nokkra ábyrgð enda eru nánast allir framkvæmda- og forstjórar lífeyrissjóðanna enn við störf þrátt fyrir þessa útreið sem sjóðirnir fengu.

Rétt er að rifja upp í ljósi mikillar „ábyrgðar“ að Stapi lífeyrissjóður sem hækkaði stjórnarlaun sín um 87% þurfti að afskrifa t.d. 4 milljarða og það bara vegna þess að lögmenn sjóðsins gleymdu að lýsa kröfu í þrotabú Straums árið 2009.

Formaður félagsins vill taka það skýrt fram að auðvitað eigi fólk að fá sem mestar launahækkanir, en það á ekki að gilda bara fyrir sérhagsmunaelítuna, það að gilda fyrir alla.  En stór hluti þeirra sem sömdu samræmdu launastefnuna sem kvað á um einungis 11,4% launahækkun til handa verkafólki er núna að skammta sér launahækkun fyrir stjórnarsetu í lífeyrissjóðum sem nemur eins og áður sagði tugum prósenta umfram samræmdu launastefnuna og við slíku segir formaður VLFA: algjör hræsni.

Undanfarna viku hefur verið unnið að endurbótum í orlofshúsi félagsins að Efstaási í Svínadal. Þar var skipt um eldhúsinnréttingu og er nú til dæmis komin uppþvottavél í húsið sem ekki var áður. Einnig var sett upp ný innrétting í baðherbergið. Félagið festi kaup á orlofshúsinu síðasta sumar og hefur það verið mjög vel nýtt síðan þá, jafnt að sumri sem vetri.

Í dag hefst sumarleiga orlofshúsanna en þá eru húsin leigð í viku í senn. Búið er að undirbúa öll hús og íbúðir félagsins fyrir komandi sumar en það eru íbúðirnar þrjár á Akureyri auk orlofshúsa í Húsafelli, Kjós, Ölfusborgum, Hraunborgum og tveggja húsa í Svínadal. Þess utan leigir félagið íbúð á Flateyri og orlofshús að Eiðum í sumar. Nýting allra orlofshúsanna er gífurlega góð og er nánast hver einasta vika bókuð á öllum stöðum fram til 6. september þegar sumarleigunni lýkur.

Það er von Verkalýðsfélags Akraness að félagsmenn eigi eftir að eiga góðar stundir í orlofshúsum og -íbúðum félagsins í sumar.

Eins og allir muna stóðu hjúkrunarfræðingar á Landsspítalanum í mikilli kjaradeilu á síðasta ári og endaði hún með því að ríkisstjórnin ákvað að hækka laun þeirra í gegnum svokallaða stofnanasamninga. Sú hækkun nam um 7%. Í kjölfar þessarar hækkunar kom eðlilega krafa frá öðum kvennastéttum innan heilbrigðisstofnana um sambærilega launahækkun og gerðist á Landspítalanum. Á grundvelli þessa þrýstings ákvað ríkisstjórnin þann 21. janúar 2013 að hækka laun kvennastétta á heilbrigðisstofnunum um 4,8% undir heitinu „jafnlaunaátak.“   

Fyrir nokkrum vikum síðan kom tilkynning frá fjármálaráðneytinu til heilbrigðisstofnana  um  þessa launahækkun, en í þeirri tilkynningu var kveðið á um að hún ætti að gilda afturvirkt frá 1. mars 2013.  Þessi launahækkun var til dæmis tilkynnt starfsmönnum á Heilbrigðisstofnun Vesturlands fyrir skemmstu og þeim sagt að launahækkunin kæmi til framkvæmda um næstu mánaðarmót og einnig greiðsla vegna afturvirkninnar.

Í morgun heyrði formaður VLFA í forsvarsmönnum Heilbrigðisstofnunnar Vesturlands og var honum tjáð að þeir hefðu átt fund með aðilum frá fjármálaráðuneytinu. Þar var þeim tjáð að þeir fengju enga fjármuni til þessara launahækkana fyrr í desember á þessu ári og það þrátt fyrir að þeim hafi borist bréf um að þeim bæri að hækka laun frá og með 1. mars síðastliðnum.

Forsvarsmenn Heilbrigðisstofnunnar Vesturlands tilkynntu formanni VLFA að þar sem að ekki komi fjármunir til þessara launahækkana fyrr í desember þá muni þessar launahækkanir ekki koma til framkvæmda fyrr en þá þó svo að starfsmönnum hafi áður verið tilkynnt að greiðslan kæmi um næstu mánaðarmót. Það kom fram hjá forsvarsmönnum HVE að ekki væru til fjármunir til að mæta þessum launahækkunum og að þeim bæri skylda til að halda sig innan þeirrar fjárheimildar sem þeir hafa og á þeirri forsendu geta þeir ekki orðið við þessum launahækkunum fyrr en í desember.

Formaður verður að lýsa yfir undrun sinni á vinnubrögðum fjármálaráðuneytisins í þessu máli, að tilkynna heilbrigðisstofnunum að hækka eigi laun starfsmanna um 4,8% og láta stofnanirnar tilkynna starfsmönnum að fyrirhuguð hækkun eigi að taka gildi frá 1. mars en segja síðan eftir á að fjármagn með hækkuninni eigi ekki að koma fyrr en 1. desember.

Formaður skorar á stjórnvöld að veita Heilbrigðisstofnun Vesturlands þá fjármuni sem búið var að lofa í þetta verkefni án tafar þannig að hægt verði að standa við þær launahækkanir sem búið var að tilkynna starfsmönnum um.