Formaður Verkalýðsfélags Akraness átti góðan fund með aðstoðarmanni félagsmálaráðherra, Guðmundi Páli Jónssyni, á skrifstofu félagsins í morgun. 

Megin umræðuefni fundarins var íslenski vinnumarkaðurinn og hvernig megi tryggja sem best að ekki sé brotið á réttindum erlends vinnuafls sem hingað kemur til starfa.

Formaður félagsins afhenti aðstoðarmanni félagsmálaráðherra gögn sem styðja sterklega grun um að verið sé að brjóta á réttindum erlendra verkamanna.  Aðstoðamaður félagsmálaráðherra bauðst til að skoða þessi mál sérstaklega í ljósi þeirra grunsemda sem fram komu í gögnunum. Hann sagði einnig að félagsmálaráðuneytið muni alls ekki sætta sig við að ekki sé farið eftir þeim leikreglum sem eiga að gilda á íslenskum vinnumarkaði. 

Einnig sýndi formaðurinn aðstoðarmanni ráðherra ráðningarsamning sem atvinnurekandi hafði skilað inn til Vinnumálastofnunar.  Á ráðningarsamningnum kom fram að erlendi starfsmaðurinn fengi 760 kr. í dagvinnu og 1368 kr. í yfirvinnu.  Á launaseðli kom hins vegar fram að hann var með 680 kr. í dagvinnu og 1.224 kr. í yfirvinnu.

Á þessari forsendu telur formaður VLFA afar brýnt að Vinnumálastofnun geri stikkprufur og kalli eftir launaseðlum til að kanna hvort verið sé að greiða eftir þeim ráðningarsamningum sem sendir eru inn til Vinnumálastofnunar.  Þetta dæmi sýnir að full þörf er á slíku eftirliti. 

Formaður félagsins tjáði aðstoðarmanni félagsmálaráðherra áhyggjur sínar á því að markaðslaun færu því miður lækkandi vegna þess mikla innstreymis sem orðið hefur á ódýru vinnuafli frá Austur - Evrópu að undanförnu.  Formaðurinn greindi aðstoðarmanninum frá því að hann telur að eina leiðin til að bjarga markaðslaununum sé að færa lágmarkstaxtana upp að markaðslaunum í næstu kjarasamningum.

Einnig fór formaður félagsins yfir það hversu mikilvægt hann telji að skerpa þurfi verulega á eftirlitshlutverki stéttarfélaga með þeim atvinnurekendum sem eru með erlent vinnuafl í sinni þjónustu.  Það væri hægt að gera með því að veita stéttarfélögum heimild til að kalla eftir launaseðlum, ráðningarsamningum og tímaskriftum hjá þeim atvinnurekendum sem hafa ráðið til sín erlent vinnuafl og sú heimild þyrfti að vera til staðar án þess að grunur um brot liggi fyrir.

Það fór ekki á milli mála á þessum fundi að félagsmálaráðuneytið er að skoða alla þessa þætti og hefur greinilega fullan vilja til að skerpa á þessum þáttum til að reyna að koma í veg fyrir að óprúttnir atvinnurekendur brjóti á réttindum erlends vinnuafls bæði hvað varðar aðbúnað og önnur starfskjör.

Laun hjá Norðuráli munu hækka um 3,65% frá og með næstu áramótum.  Einnig mun koma 500 kr. auka hækkun ofaná launataxta hjá verkamönnum, nánar tiltekið hjá þeim sem taka laun eftir launaflokki 112 og 212.

Samkvæmt kjarasamningi Norðuráls áttu laun að hækka um 3% um næstu áramót.  Í kjarasamningi Norðuráls var hins vegar kveðið á um að ef aðilar vinnumarkaðarins myndu ná samkomulagi um breytingu á launaliðum kjarasamninga vegna endurskoðunar á kjarasamningum á árinu 2005 og 2006 þá skuli það einnig gilda fyrir kjarasamning Norðuráls.

Á árinu 2005 náðist samkomulag á milli ASÍ og SA sem fólst í því að félögum Alþýðusambandsins sem eiga aðild að kjarasamningum við SA hækka um 0,65% í janúar 2007 til viðbótar við þá hækkun sem kveður á um í einstökum samningum.

Almennt munu laun hækka um 2,9% um næstu áramót.  Þó má geta þess að laun starfsmanna sveitarfélaga hækka um 3% um næstu áramót.  Þessi umframhækkun hjá Norðuráli er liður í því að brúa það launabil sem er á milli Norðuráls og þeirra verksmiðja sem eru í sambærilegum iðnaði.

25. þingi Sjómannasambands Íslands var að ljúka rétt í þessu.  Verkalýðsfélag Akraness átti tvo fulltrúa á þessu þingi.  Fullrúar félagsins voru þeir Jóhann Örn Matthíasson og Þorsteinn Pétursson. Þeir er báðir skipverjar á frystiskipinu Höfrungi III.

Þau mál sem helst voru til umræðu á þessu þingi voru atvinnu-og kjaramál, öryggis-, aðbúnaðar- og tryggingamál og einnig voru lagabreytingar til umfjöllunar.

Einnig var kosið í sambandsstjórn Sjómannasambandsins og var Jóhann Örn Matthíasson frá VLFA kosinn í stjórn sambandsins.

Í Fréttablaðinu í dag er viðtal bæði við Grétar Þorsteinsson forseta ASÍ og Ragnar Árnason forstöðumann vinnumálasviðs Samtaka atvinnulífsins.

Í fréttinni kemur fram að kjaramunur milli aðfluttra og innfæddra hafi minnkað eftir að ákvæði ESS-samningsins var innleitt með öllu þann 1. maí þessa árs.  Er þessi staðhæfing byggð á frásögn aðila á vinnumarkaðnum.  Formanni Verkalýðsfélags Akraness þætti fróðlegt að vita hvaða aðili á vinnumarkaðnum haldi þessu fram.  Það er alvitað að laun verkafólks eru á hraðri niðurleið vegna þess gríðarlegs innstreymis sem orðið hefur á ódýru vinnuafli frá Austur -Evrópu frá gildistöku laganna. 

Formaður Verkalýðsfélags Akraness getur ekki orða bundist þegar forseti ASÍ segist hafa orðið var við að laun erlends vinnuafls hafi hækkað í kjölfarið á því að takmörkunum á frjálsri för launafólks var aflétt 1. maí sl.  Einnig nefnir forsetinn að umfang starfsmannaleiga hafi minnkað.  Formaður Verkalýðsfélags Akraness telur bæði þessi atriði kolröng hjá forsetanum og í raun með öllu óskiljanleg.  Eftirfarandi er haft orðrétt eftir forseta ASÍ í fréttablaðinu í dag um þetta mál:

Grétar Þorsteinsson, forseti Alþýðusambands Íslands, kannast við þessa þróun og segir hana fagnaðarefni fyrir verkafólk.  "Hvað sem um opnunina þann 1. maí má segja, töldu menn að með henni myndi draga úr umfangi starfsmannaleiganna.  Það virðist vera raunin, því það er ljóst að síðustu mánuðina hefur ráðningum starfsmannaleiga snarfækkað, og beinar ráðningar aukist á móti.  Við höfum heyrt að þetta sé ein helsta skýringin á því að laun er að nálgast markaðskjör. Verkalýðshreyfingin hefur reynt að tryggja þessu fólki markaðslaun en oftast hefur okkur aðeins tekist að tryggja lágmarkskjör.  Því er þessi þróun fagnaðarefni,"segir Grétar.

Eins og áður sagði telur formaður VLFA þetta alrangt hjá forsetanum.  Einfaldlega vegna þess að það liggur fyrir í fyrsta lagi að starfsmannaleigum hefur fjölgað um 10 frá 1. maí.  Starfsmönnum sem ráðnir eru í gegnum starfsmannaleigur hefur fjölgað um 724 frá gildistöku laganna. Í dag koma 80 erlendir starfsmenn inná íslenskan vinnumarkað í hverjum mánuði í gegnum starfsmannaleigur.  Telur Vinnumálastofnun að á milli 10 til 11% nýrra erlendra starfsmanna sem hingað koma til starfa séu ráðnir í gegnum starfsmannaleigur.  Þessar upplýsingar eru byggðar á upplýsingum frá Vinnumálastofnun. 

Formaður VLFA kannast alls ekki við það að laun erlendra starfsmanna séu að nálgast markaðslaun.   Formaður VLFA talaði við kollega sinn á Húsavík sem einnig var undrandi á ummælum forseta ASÍ.  Hann kannast heldur við að laun erlends verkafólks hafi hækkað í kjölfar á frjálsri för launafólks frá hinum nýju ríkum ESS. 

Það er alvitað að stór meirihluti þeirra ráðningarsamninga sem berast Vinnumálastofnun miðast við lágmarkskjör.  Það er einnig vitað að stéttarfélögin vítt og breitt um landið eru á fullu í því að verja það að atvinnurekendur greiði ekki laun undir lágmarkstöxtum.  Fréttir birtast nánast daglega um að verið sé að misbjóða þessu aumingja erlenda verkafólki bæði hvað varðar aðbúnað og önnur starfskjör, þetta er alvitað.

Ef við ætlum að ná að laga það ástand sem ríkir á íslenskum vinnumarkaði þá er algert grundvallaratriði að þeir sem eru í forsvari fyrir íslenskt verkafólk viðurkenni að vandinn sé til staðar.  

Formaður Verkalýðsfélags Akraness hefur ætíð sagt að íslensk stjórnvöld hafi ekki verið tilbúin með það regluverk sem þurfti til að taka við þeirri aukningu sem varð samhliða því að takmörkunum var aflétt.  Einnig  hafði formaður VLFA bent á að markaðslaunakerfið yrði í hættu og að eftirlit stéttarfélaganna yrði stórskert vegna hinna nýju laga um atvinnu-og búseturétt launafólks frá hinum nýju ríkum ESS, sem tóku gildi 1.maí sl. 

Formaður VLFA telur að því miður hafi stór hluti þessara varnaðarorða nú þegar ræst.

Skoðum hvaða vandamál hafa komið upp eftir að lögin tóku gildi 1. maí.  Samt er rétt að benda á að hluti af þessum atriðum sem nefnd eru hér að neðan voru til staðar fyrir 1. maí.

• Þjóðskrá hafði ekki undan að afgreiða kennitölur.
• Tilkynningar til Vinnumálastofnunar voru ekki í neinu samræmi við fjöldann á afgreiddum kennitölum.
• Áætlað er að 2000 manns séu að starfa án þess að hafa verið tilkynntir til Vinnumálastofnunar.
• Stór hluti erlendra starfsmanna er settur á berstrípuð lágmarkskjör. 
• Eftirlit stéttarfélaga hefur verið skert töluvert.
• Starfsmannaleigum hefur fjölgað um 10
• 724 hafa verið ráðnir í gegnum starfsmannaleigur og fjölgar um 80 í hverjum mánuði.
• Þó nokkur fjöldi erlendra starfsmanna býr við ömurlegar aðstæður í ósamþykktum iðnaðarhúsnæðum.
• Fjöldi erlendra starfsmanna nýtur ekki réttinda í sjúkratryggingum vegna þess að ekki er hægt að skrá lögheimili í iðnaðarhúsnæði.
• Framlag ríkisins vegna íslenskukennslu var ekkert.

Sú umræða sem orðið hefur um innflytjendur að undanförnu hefur þegar skilað eftirtöldum árangri: 

1. Ríkisstjórnin nýtti sér heimild til að takmarka för launafólks frá Rúmeníu og Búlgaríu.
2. 100 milljón króna framlag til íslensku kennslu.
3. Möguleiki á fjárstuðningi við innflytjendaráð.

Aðalmálið er eins og áður sagði það verða allir að viðurkenna að vandinn sé til staðar til að hægt sé að leysa hann.