Félags- og jafnréttismálaráðherra Ásmundur Einar Daðason óskaði eftir að funda með formanni félagsins og fór fundurinn fram í gær í Velferðarráðneytinu.

Þetta var ágætis fundur þar sem farið var yfir hin ýmsu mál er lúta að hagsmunum launafólks og heimilanna.

Að sjálfsögðu fór mikill tími í umræður um komandi kjarasamninga, þann gríðarlega húsnæðisvanda sem nú ríkir í íslensku samfélagi og það neyðarástand sem er á leigumarkaðnum. En eins og allir vita þá hefur húsaleiga hækkað gríðarlega á undanförnum árum og frá 2011 nemur þessi hækkun um 84%.

Formaður var ekkert að skafa af því að líkurnar á mjög alvarlegum átökum á íslenskum vinnumarkaði eru umtalsverðar þegar kjarasamningar renna út um næstu áramót. Við erum með lágmarkslaun og taxta verkafólks sem duga engan veginn fyrir þeim framfærsluviðmiðum sem hið opinbera hefur gefið út og því ljóst að lagfæra verður ráðstöfunartekjur lágtekjufólks umtalsvert í komandi kjarasamningum.

Það liggur algerlega fyrir að aðkoma stjórnvalda að komandi kjarasamningum þarf að vera mikil ef hægt á að vera komast hjá verkfallsátökum á hinum almenna vinnumarkaði.

Formaður fór yfir með ráðherranum að VR, Efling, Framsýn og Verkalýðsfélag Akraness kalla eftir róttækum kerfisbreytingum þar sem tekið verði á okurvöxtum, verðtryggingu og að húsnæðisliðurinn fari úr lögum um vexti og verðtryggingu.

Það liggur líka fyrir að þessi félög kalla eftir lagasetningu á húsaleigulögum þar sem neytendavernd leigjenda verði tryggð mun betur en nú er gert enda með öllu ólíðandi að um eða yfir 50% launa fari í greiðslu á húsaleigu.

Þessi stéttarfélög vilja endurreisa verkamannabústaðakerfið enda ljóst að það verður að taka á þessu neyðarástandi sem ríkir á íslenskum húsnæðismarkaði.

Einnig fór formaður yfir að létta þurfi skattbyrði á launafólki sem er á tekjubilinu 300 til 600 þúsund og hækka þurfi skerðingarmörk barnabóta umtalsvert enda ótrúlegt að barnabætur skuli byrja að skerðast við einungis 241 þúsund króna tekjur.

Það er ljóst að ef atvinnurekendur vilja lagfæra laun tekjulægstu hópanna umtalsvert og ríkisstjórn verði tilbúin að fara í umtalsverðar kerfisbreytingar sem lúta að þessum atriðum sem nefnd hafa verið hér þá verða allavega þessi stéttarfélög tilbúin að gera kjarasamning sem gæti gilt í allt að fjögur ár.

Enda liggur fyrir að þegar stór hluti ráðstöfunartekna launafólks fer í húsaleigu og vaxtakostnað þá er til mikils að vinna við að koma böndum á leigumarkaðinn og lækka vaxtakostnað, afnema verðtryggingu og taka húsnæðisliðinn úr lögum um vexti og verðtryggingu.

Formaður fór yfir með ráðherranum að ef atvinnurekendur og stjórnvöld verða ekki tilbúin að stíga þessi skerf með verkalýðshreyfingunni þá sé morgunljóst að við munum sjá verkfallsátök á íslenskum vinnumarkaði sem ekki hafa sést í áratugi og kom fram hjá formanni að þetta væri ekki hótun heldur staðreynd.

Eins og fram hefur komið í fréttum þá hefur Almenna leigufélagið rukkað leigjendur sína um 120.350 króna flutningsgjald fyrir það eitt að óska eftir flutningi á milli íbúða hjá félaginu. Rétt er að geta þess að ekkert er getið til um slíkt flutningsgjald í leigusamningum hjá Almenna leigufélaginu.

Það var félagsmaður Verkalýðsfélags Akraness sem leitaði til félagsins eftir að Almenna leigufélagið stofnaði kröfu í heimabanka viðkomandi félagsmanns eftir að hann hafði fengið að flytja sig á milli íbúða innan sömu blokkar.

Verkalýðsfélag Akraness í samráði við félagsmanninn ákváðu að fela lögmanni VLFA að kæra þetta flutningsgjald til kærunefndar húsamála enda er það mat lögmanns félagsins að þetta gjald standist ekki lagalegar heimildir.

RUV fjallaði um þetta mál 2. maí og þar var vitnað í skriflegt svar frá Maríu Björk Einarsdóttur, framkvæmdastjóra Almenna leigufélagsins, sem sagði að gjaldið sé rukkað vegna þeirrar þjónustu sem félagið veiti leigjendum sínum vilji þeir til dæmis stækka eða minnka við sig á meðan samningstíma þeirra stendur.

Einnig sagði María Björk lögfræðinga leigufélagsins ekki sammála því að flutningsgjaldið standist ekki skoðun. Þvert á móti eigi þau sér fordæmi hér á landi. „Leigufélagið Klettur, sem Íbúðalánasjóður átti og rak á árunum 2014-2016 innheimti sambærilegt gjald. Fjárhæð þess var jöfn einum auka leigumánuði fyrir þá íbúð sem flutt var úr. Við ákváðum að hafa þetta fast gjald kr. 120.000 til þess að halda kostnaði fyrir leigjendur í lágmarki.“

Enn fremur sagði María Björk að kærunefnd húsamála verði að vísa kærunni frá þar sem gjaldið falli ekki undir lög um húsaleigu. „Þessi þjónusta fellur ekki undir húsaleigulög og því teljum við kærunefndina ekki geta fjallað um það. Þetta er ekki atriði sem snertir leigusamninginn heldur er þetta þjónusta sem félagið býður viðskiptavinum sínum upp á. Þeir hafa svo fullt val um hvort þeir nýta sér hana eða ekki.“

Á þessum svörum frá framkvæmdastjóra Almenna leigufélagsins þá telur félagið sig hafa fulla heimild til að rukka þetta flutningsgjald og vísar í fordæmi hvað það varðar.

Það magnaða í þessu máli er að eftir að lögmaður Verkalýðsfélags Akraness kærði þetta mál til kærunefndar húsmála þá felldi Almenna leigufélagið flutningsgjaldið niður hjá umræddum félagsmanni og bað hann afsökunar eins og kemur fram í málsgögnum og ekki bara það heldur bauð honum helmingsafslátt á leiguverði í einn mánuð.

Það er greinilegt að Almenna leigufélagið vill alls ekki að málið verði tekið fyrir af hálfu kærunefndar húsmála en félagsmaðurinn þáði að gjaldið yrði fellt niður en neitaði að draga málið til baka frá kærunefnd húsamála enda afar brýnt að fá niðurstöðu um hvort þetta gjald sem ugglaust fjöldi leigjenda hefur þurft að greiða standist lagalegar heimildir.

Málið er núna í meðferð hjá kærunefnd húsamála til úrskurðar en ljóst er að Almenna leigufélagið hræðist málið og reynir allt til að fá því vísað frá.

Þessa stundina er lögmaður Verkalýðsfélags Akraness að leggja lokahönd á stefnu á Kristján Loftsson forstjóra Hvals hf. fyrir að meina öllum starfsmönnum að vera í Verkalýðsfélags Akraness á þeirri vertíð sem nú er nýhafin. Málinu verður stefnt fyrir félagsdóm og mun það gerast annað hvort í dag eða strax eftir helgi.

Eins og fram hefur komið í nánast öllum fjölmiðlum landsins þá hefur Kristján Loftsson forstjóri Hvals hf. meinað starfsmönnum sínum að vera í Verkalýðsfélagi Akraness og segist muni greiða öll iðgjöld til Stéttarfélags Vesturlands.

Eins og einnig hefur komið fram þá er þessi aðgerð forstjórans gróf hefndaraðgerð vegna þess að Verkalýðsfélag Akraness stefndi Hval hf. árið 2016 fyrir dómstóla vegna brota á ráðningarsamningi og kjarasamningi.

Bæði Héraðsdómur Vesturlands og Hæstiréttur tóku undir kröfur Verkalýðsfélags Akraness og var Hvalur hf. dæmdur til að greiða starfsmanni 700 þúsund kr. með dráttarvöxtum en dómur Hæstaréttar mun klárlega hafa gríðarlegt fordæmisgildi og getur náð til á annað hundrað starfsmanna sem störfuðu hjá Hval hf. á vertíðunum 2013, 2014 og 2015. En á þessum vertíðum voru rétt tæpir hundrað félagsmenn VLFA sem störfuðu hjá fyrirtækinu. Rétt er að geta þess sérstaklega að aldrei var neitt vandamál fyrir starfsmenn fyrirtækisins á þessum vertíðum að fá að greiða iðgjöld til VLFA og vera þannig félagsmenn VLFA.

Nú við upphaf hvalvertíðar 2018 var hins vegar öllum starfsmönnum Hvals hf. tilkynnt að fyrirtækið krefjist þess af starfsmönnum sínum að þeir eigi ekki aðild að Verkalýðsfélagi Akraness vegna starfa sinna hjá fyrirtækinu á yfirstandandi vertíð og öllum iðgjöldum verði skilað til Stéttarfélags Vesturlands.

Það er morgunljóst að þetta er ekki bara gróf hefndaraðgerð af hálfu forstjóra Hvals hf. heldur er þessi krafa Kristjáns Loftssonar kolólögleg. Nægir að nefna í því samhengi að Verkalýðsfélag Akraness ásamt Stéttarfélagi Vesturlands eru með kjarasamning um þau störf sem gilda við vinnslu á Hvalaafurðum í Hvalfirði, einnig er rétt að geta þess að Hvalfjarðasveit er hluti af félagssvæði VLFA.

Það liggur fyrir að þessi krafa Hvals hf. er skýrt brot á 4.gr. laga nr. 80/1938 um stéttarfélög og vinnudeilur en skv. því ákvæði er atvinnurekendum óheimilt að hafa áhrif á félagsaðild og stjórnmálaskoðanir starfsmanna sinna.

Rétt er að ítreka enn og aftur að Hvalur hf. tapaði nýlega dómsmáli fyrir Hæstarétti sem Verkalýðsfélag Akraness rak fyrir félagsmann sinn, blasir því við að um grófa og alvarlega hefndarráðstöfun atvinnurekanda er að ræða gagnvart Verkalýðsfélagi Akraness og félagsmönnum þess eins og ASÍ hefur m.a. bent á.

Starfsgreinasamband Íslands hefur einnig bent á að Verkalýðsfélag Akraness og Stéttarfélag Vesturlands hafa í gildi kjarasamning um störf starfsmanna Hvals hf. sem gerður var sameiginlega undir merkjum Starfsgreinasambands Íslands við Samtök atvinnulífsins og sem Hvalur hf. er bundinn af.

Það er því hvellskýrt að starfsmenn hafa fullt frelsi til að velja hvoru félaginu þeir kjósa að eiga aðild að.

Atvinnurekendur hafa ekki heimild til þess að ákveða stéttarfélagsaðild starfsmanna sinna eða hvert iðgjöldum skv. kjarasamningum og lögum er skilað. Þegar tvö félög eða fleiri eru með kjarasamning um sömu störf á sama svæði er það alveg ljóst að starfsfólkið sjálft getur valið til hvaða félags iðgjöldum skal skilað og þar með hvaða félag ver hagsmuni þess.

Ef atvinnurekendur ætla sér að hlutast til um það og beina starfsfólki í eitt félag frekar en annað er verið að vega að réttindum launafólks og frjálsrar verkalýðshreyfingar með ósvífnum hætti. Rétt er að geta þess að Alþýðusamband Íslands hefur í yfirlýsingu fordæmt afskipti forstjóra Hvals hf. af stéttarfélagsaðild starfsmanna sinna og krefst þess að fyrirtækið láti af þeim nú þegar.

Það er morgunljóst að Verkalýðsfélag Akraness lætur ekki vaða yfir sína félagsmenn á skítugum skónum og verður öllum slíkum aðgerðum mætt af fullri hörku!

Alþýðusamband Íslands tekur undir með Verkalýðsfélagi Akraness í málinu með yfirlýsingu er lýtur að því að forstjóri Hvals hf. skuli skilyrða að starfsmenn séu ekki í Verkalýðsfélagi Akraness. Einnig fordæmir Alþýðusamband Íslands afskipti forstjóra Hvals hf. af stéttarfélagsaðild starfsmanna sinna og krefst þess að fyrirtækið láti af þeim nú þegar.

Einnig kemur einnig fram í yfirlýsingu frá ASÍ sú staðreynd að að Hvalur hf. tapaði nýlega dómsmáli fyrir Hæstarétti sem Verkalýðsfélag Akraness rak fyrir félagsmann sinn. ASÍ tekur líka undir með VLFA að það blasi við að um grófa og alvarlega hefndarráðstöfun atvinnurekanda sé að ræða gagnvart tilteknu stéttarfélagi og félagsmönnum þess.

Það er rétt að geta þess að vænta má yfirlýsingar frá formönnum VR og Eflingar þar sem þessum grófu og kolólöglegu afskiptum forstjóra Hvals hf. verði harðlega mótmælt.