• Þjóðbraut 1, 300 Akranes
  • Mán - Fim: 8:00 - 16:00, Föstudaga 08:00 - 15:15
Fréttir

Fréttir

22
Jun

Skrifstofan lokar kl 14:00 í dag

Í dag, föstudaginn 22. júní lokar skrifstofa VLFA kl. 14:00

Þeir sem eiga bókaðan bústað verða að sækja leigusamning fyrir þann tíma.  

Ef erindið er mjög brýnt eftir kl 14, er hægt að hafa samband við formann í síma 865-1294.

Áfram Ísland 

21
Jun

Hvalur hf. reynir að refsa VLFA fyrir að hafa unnið mál gegn fyrirtækinu í Hæstarétti

Eins og fram hefur komið hér á heimasíðunni þá vann Verkalýðsfélag Akraness dómsmál fyrir Hæstarétti gegn Hvali hf. þar sem starfsmanni sem starfaði á hvalvertíðinni 2015 voru dæmdar tæpar 700 þúsund krónur með dráttarvöxtum.  En málið laut að því að Verkalýðsfélag Akraness taldi að Hvalur væri ekki að greiða samkvæmt fyrirliggjandi ráðningasamningi og svokallaðan vikulegan frídag vantaði þegar starfsmenn ynnu meira en samfellt í sjö daga. Þessa kröfu lögmanns Verkalýðsfélags Akraness staðfesti síðan Hæstiréttur í dómi sem féll 14. Júní síðastliðinn.

Í ljósi þess að ráðningarsamningar allra starfsmanna voru nákvæmlega eins þá liggur fyrir að fordæmisgildi dóms Hæstaréttar getur klárlega verðið umtalsverður og skilað öllum starfsmönnum umtalverði leiðréttingu vegna vertíða sem voru 2013, 2014 og 2015. Hæglega getur þessi leiðrétting numið allt að 300 milljónum ef fordæmisgildið nær til allra starfsmanna.

Eins og hefur komið fram í fréttum er þessa daganna að hefjast hvalvertíð eftir 2 ára hlé og núna virðist fyrirtækið ætla að grípa til hefndaraðgerða vegna þess að Verkalýðsfélag Akraness vogaði sér að standa þétt með sínum félagsmönnum við að leita réttar síns fyrir dómstólum og uppfylla þannig lögbundnar skyldur sínar sem eru m.a. að tryggja að atvinnurekendur fari eftir gildandi ráðningar- og kjarasamningum.

Það er rétt að vekja sérstaka athygli á því að með dómi Hæstaréttar hefur Verkalýðsfélag Akraness tryggt að laun starfsmanna á komandi hvalvertíð hækkar um allt að 250 þúsund á mánuði eða sem nemur 750 þúsundum yfir alla vertíðina sem stendur yfirleitt í 3 mánuði. Já dómurinn tryggði starfsmönnum á vertíðinni sem nú er að hefjast launahækkun sem nemur allt 750 þúsundum. En starfsmaður á 5 ára launataxta mun hafa allt að 1,3 milljón á mánuði. Vissulega er umtalsvert vinnuframlag að baki slíkum launum.

Eins eins og áður sagði að þegar starfsmenn komu til fundar með forsvarsmönnum Hvals í gær, var þeim tilkynnt að enginn mætti vera í Verkalýðsfélagi Akraness heldur yrðu allir að vera í Stéttarfélagi Vesturlands þrátt fyrir að starfsstöð Hvals í Hvalfirði sé einnig á félagssvæði Verkalýðsfélags Akraness,

Forsvarsmenn Hvals héldu þeirri rakalausu þvælu fram við starfsmenn sína að Hvalstöðin í Hvalfjarðasveit heyrði ekki undir félagssvæði Verkalýðsfélags Akraness en orðrétt segir í 1. gr. laga Verkalýðsfélags Akraness:   „Félagið heitir Verkalýðsfélag Akraness. Félagssvæði þess er Akraneskaupstaður og Hvalfjarðarsveit. Félagið og deildir þess eru aðilar að viðkomandi sérsamböndum, sem eiga aðild að Alþýðusambandi Íslands".  Enda óumdeilt að Hvalfjarðasveit er hluti af félagssvæði VLFA.

Í ljósi þess að forsvarsmenn Hvals hf. reyndu að blekkja starfsmenn sína með þessum ósannindum í gær til að koma höggi á Verkalýðsfélag Akraness, óskaði VLFA eftir staðfestingu frá yfirlögfræðingi ASÍ um að Hvalstöðin í Hvalfjarðasveit væri á félagssvæði VLFA til að hrekja þessa rakalausu þvælu frá forsvarsmönnum Hvals hf.. Enda stenst þetta ekki nokkra skoðun, því starfsmenn Hvals hf. hafa allt frá því að vertíð hófst árið 2009 verið að stórum hluta félagsmenn Verkalýðsfélags Akraness en núna eftir að félagið fór í mál gegn Hvali fyrir hönd síns félagsmanns á að meina öllum starfsmönnum aðild að félaginu.

Það er morgunljóst að Kristján Loftsson eigandi Hvals hf. ætlar að reyna að refsa Verkalýðsfélagi Akraness með því að meina starfsmönnum að vera í VLFA vegna þess að Verkalýðsfélag Akraness uppfyllti sínar lagalegu skyldur við að tryggja og varðveita réttindi sinna félagsmanna gagnvart fyrirtækinu.

Formaður er afar stoltur af tugum félagsmanna sem eru nú að hefja störf hjá Hval hf. sem neituðu að skrifa undir ráðningarsamning í gær með þessum ólöglegu þvingunaraðgerðum sem forsvarsmenn Hvals hf. reyndu að knýja í gegn á fundinum í gær.

Það er rétt að geta þess að lögmaður Verkalýðsfélags Akraness hefur sent forsvarsmönnum Hvals hf. bréf þar sem þessum kolólöglegum aðgerðum er harðlega mótmælt. „Þetta ofbeldi Kristjáns Loftssonar er gróft brot á lögum um stéttarfélög og vinnudeilur frá árinu 1938 og andstætt öllum leikreglum á hinum almenna vinnumarkaði og svona gera atvinnurekendur ekki sem vilja láta taka sig alvarlega á íslenskum vinnumarkaði.

Þetta grófa ofbeldi forsvarsmanna Hvals hf. mun Verkalýðsfélag Akraness mæta af fullri hörku því aðgerðin er siðlaus og lítilmannleg sem er fólgin í að stilla starfsmönnum upp með þeim hætti þessum hætti og refsa stéttarfélaginu fyrir að uppfylla sínar lagalegu skyldur sem hvíla á öllum stéttarfélögum um að verja réttindi sinna félagsmanna gegn kjarasamningsbrotum.

15
Jun

Hæstaréttadómurinn frá því í gær hefur mikið fordæmisgildi fyrir allan vinnumarkaðinn!

Það er óhætt að segja að hæstaréttardómurinn sem féll í gær í máli Verkalýðsfélags Akraness gegn Hval hf. hafi skýrt réttaróvissu launafólks á hinum almenna vinnumarkaði er lýtur að svokölluðum vikulegum frídegi.

Ein af kröfum félagsins var að þegar starfsmaður hefur unnið samfellt í sjö daga, eigi hann rétt til greiðslu á 8 tímum í dagvinnu vegna skerðingar á vikulegum frídegi. En í grein 2.4.3 í kjarasamningi SGS og SA segir að á hverju sjö daga tímabili skal starfsmaður hafa a.m.k einn vikulegan frídag.

Hvalur hf. vildi meina að hvergi í kjarasamningum væri kveðið á um að greiða ætti dagvinnu aukalega fyrir þó vikulegur frídagur væri ekki tekin. Hæstiréttur tók undir þessi sjónarmið Hvals hf. en sagði hins vegar að það væri á ábyrgð fyrirtækisins að starfsmaðurinn fengi umræddan vikulega frídag og því bæri Hval hf. að greiða starfsmanninum 8 tíma í dagvinnu fyrir þá daga þar sem vinna var meira en sjö dagar samfellt.

Með þessu hefur hæstiréttur kveðið upp með afgerandi hætti að ef launafólk vinnur meira en sjö daga samfellt þá beri atvinnurekendum að greiða 8 tíma í dagvinnu fyrir hverja sjö daga sem unnir eru samfellt.  En orðrétt segir í dómi Hæstaréttar:  Enda þótt ekki sé gert ráð fyrir að umdræddir frídagar séu launaðair er ljóst að aðaláfrýjandi bar ábyrgð á því að gagnáfrýjandi fegni þá lágmarkshvíld sem í kjarasamningum greinir. Þar sem hann fór ekki að kjarasamningi að þessu leyti verður honum gert að greiða gagnáfrýjanda dagvinnulaun vegna þessara daga" 

Þetta er tímamótadómur hvað þetta varðar, enda hæstiréttur búinn að kveða endanlega upp að greiðsluskylda atvinnurekanda er til staðar ef starfsmaður vinnur meira en sjö daga samfellt og fær ekki umræddan vikulega frídag.

Verkalýðsfélag Akraness er stolt af því að hafa átt þátt í því að eyða þessari réttaróvissu sem hefur verið vegna þessa vikulega frídags sem getið er um í nánast öllum kjarasamningum á íslenskum vinnumarkaði.

14
Jun

Hæstiréttur dæmdi Hval hf. til að greiða starfsmanni 512 þúsund kr.

Rétt í þessu staðfesti Hæstiréttur dóm Héraðsdóms Vesturlands þar sem starfsmanni sem starfaði hjá Hval hf. á vertíðinni 2013. En Hvalur hf. var dæmdur í Héraðsdómi til að greiða starfsmanninum vegna brota á kjörum sem fram komu í ráðningarsamningi upphæð sem nam rétt rúmum 455 þúsund krónum.

Það var ekki bara að Hæstiréttur hafi staðfest dóm Héraðsdóms heldur tók hann einnig tillit til annarrar kröfu sem laut að svokölluðum vikulegum frídeigi og námu því vangöldin laun starfsmannsins 512.947 kr. en einnig var Hval hf. gert að greiða starfsmanninum dráttarvexti frá 19. janúar 2016.

Allan málareksturinn sá Verkalýðsfélag Akraness um, málið flutti lögmaður félagsins, en félagið hafði gert kröfu á Hval hf. í fjórum liðum en aðalkröfuliðurinn var staðfestur af Hæstarétti auk þess sem vikulegi frídagurinn vannst einnig eins og áður sagði.

Þetta er í raun langstærsta mál sem Verkalýðsfélag Akraness hefur farið með fyrir dómstóla en það endurspeglast af því að fordæmisgildi dómsins getur verið gríðarlegt og jafnvel náð til allt að 200 starfsmanna sem hafa starfað á hvalvertíðum á árunum 2009, 2010, 2013 og 2015. Má því áætla ef fordæmisgildið haldi alla leið fyrir þá sem hafa starfað á þessum vertíðum að heildarupphæð sem Hvalur hf. þyrfti að greiða starfsmönum næmi á þriðja hundrað milljónir.

Einnig var Hvalur hf. dæmdur til að greiða 800 þúsund í málskostnað til viðbótar 500 þúsundum sem Héraðsdómur Vesturlands var búinn að dæma Hval til að greiða í málskostnað.

Verkalýðsfélag Akraness er stolt af því að berjast ætíð fyrir réttindum sinna félagsmanna og gefast ekki upp þegar minnsti vafi leikur á því að verið sé að brjóta á réttindum okkar félagsmanna.  Hægt er að lesa dóm Hæstaréttar í heild.

13
Jun

50 manns munu starfa hjá Ísfiski

Eins og flestir muna þá urðum við Akurnesingar fyrir miklu höggi í okkar atvinnumálum í fyrra þegar HB Grandi ákvað að hætta starfsemi í landvinnslu á bolfiski en um 100 manns misstu lífsviðurværi sitt í kjölfarið. Rétt er þó að geta þess að hluti af starfsmönnum HB Granda var síðan boðin vinna í öðrum starfstöðum fyrirtækisins bæði hér á Akranesi sem og í Reykjavík. Þrátt fyrir það var hér um gríðarlegt högg að ræða fyrir samfélagið enda hafði landvinnsla á bolfiski verið burðarstólpi hér á Akranesi í hartnær 100 ár.

Það jákvæða sem gerðist í kjölfarið á því að HB Grandi ákvað að hætta starfsemi í frystihúsi félagsins hér á Akranesi var að fyrirtæki að nafni Ísfiskur keypti húsnæði HB Granda og hóf starfsemi fyrir nokkrum mánuðum og réði 25 fiskvinnslukonur og menn til starfa en Ísfiskur var einnig með starfsemi í Kópavogi þar sem þeir höfðu verið með starfsemi í tæp 40 ár.

Núna hefur Ísfiskur ákveðið að loka í Kópavogi og flytja alla starfsemina á Akranes og vegna þess þarf fyrirtækið að ráðast í breytingar og því mun fyrirtækið loka frá og með 25. júlí til 1. september. Í september mun starfsemin hefjast að nýju og þá verða 50 starfsmenn að lágmarki hjá fyrirtækinu í vinnu.  Þegar starfsemin verður komin í full afköst þá reikna forsvarsmenn Ísfisks að allt að 70 manns muni starfa hjá fyrirtækinu.

Ísfiskur reiðir sig eingöngu á hráefniskaup á fiskmörkuðum en því miður hefur það stundum gengið erfiðlega að afla aðgengi að hráefni sem getur stundum verið takmarkað og verðin of há, en Ísfiskur hefur aðallega unnið ýsu sem seld hefur verið til Bandaríkjanna. Til að styrkja rekstur fyrirtækisins þá hefur fyrirtækið verið að vinna í því að koma á laggirnar vinnslu á laxi og hefur fyrirtækið verið að fjárfesta í laxalínu sem sett verður upp í áðurnefndu stoppi.

Ísfiskur áætlar að vinna um 6000 tonn af ýsu og 1000 tonn af laxi á ári sem myndi þýða að nokkuð góður atvinnugrundvöllur verður fyrir fyrirtækið til að skapa atvinnu fiskvinnslufólki hér á Akrnesi til heilla.

Verkalýðsfélag Akraness hefur átt í góðu sambandi við Albert framkvæmdastjóra fyrirtækisins sem hefur lagt sig í líma við að halda stéttarfélaginu vel upplýstu um framtíðaráform sín og óskar VLFA fyrirtækinu farsældar á komandi árum og hlakkar til að eiga áfram í góðu samtarfi við fyrirtækið.

07
Jun

Furulundur 8, Akureyri

Nú hafa íbúðirnar okkar á Akureyri loksins fengið smá yfirhalningu. Starfsmenn VLFA fóru norður og endurnýjuðu húsgögn, borðbúnað og fleira. 

Í íbúðunum þremur eru tvö svefnherbergi, stofa, eldhús og baðherbergi með sturtu og þvottavél.  Rúmin eru 160 cm í stærri herbergjunum og 120 cm í minni herbergjunum. Sængur og koddar eru fyrir fimm í hverri íbúð.

Í öllum íbúðunum eru góðar og stórar svalir.

Eins og áður er það Securitas sem sér um að þjónusta íbúðirnar fyrir okkur, þau sjá um afhendingu lykla, fylla á gasið, afhenda hreinar tuskur og fleira.

06
Jun

Mál gegn Hval hf. flutt fyrir Hæstarétti í morgun

Í morgun var flutt mál Verkalýðsfélags Akraness gegn Hval hf. en eins og fram hefur komið hér á heimasíðunni þá stefndi Verkalýðsfélag Akraness Hval hf. fyrir Héraðsdóm Vesturlands árið 2016 en dómur féll í Héraðsdómi 28. Júní 2017.

Verkalýðsfélag Akraness vann aðalkröfuna en krafan sem vannst og var aðalkrafa félagsins laut að sérstakri greiðslu sem getið er um í ráðningarsamningi starfsmanna, en dómurinn féllst á kröfu félagsins og dæmdi Hval hf. til að greiða umræddum starfsmanni sem er félagsmaður VLFA 455.056 krónur ásamt dráttarvöxtum frá 19. janúar 2016. Hvalur hf. var einnig dæmdur til að greiða 500.000 krónur í málskostnað.

Þessum dómi Héraðsdóms Vesturlands ákváðu forsvarsmenn Hvals að áfrýja til Hæstaréttar og eins og áður sagði var málið flutt í Hæstarétti í morgun.

Krafan fyrir hönd félagsmannsins hljóðaði í heildina uppá rétt rúma eina milljón og byggðist uppá vertíðinni 2015 en hún byggðist á fjórum þáttum sem eru eftirfarandi:

  • Sérstök greiðsla að upphæð 5.736 kr. fyrir hverja 12 tíma vakt sem getið var um í ráðningarsamningi vegna skerðingar á frítökurétti og vegna ferða til og frá vinnustað.
  • Vangreiðsla vegna lágmarkshvíldar
  • Vangreiðsla vegna bónus sem samið var um fyrir fiskvinnslufólk árið 2015
  • Vangreiðsla vegna svokallaðs vikulegs frídags.

Eins og áður sagði þá hljóðaði heildarkrafa Verkalýðsfélags Akraness uppá rétt rúma eina milljón króna en dómur Héraðsdóms féllst á kröfuna um sérstöku greiðsluna sem var uppundir 50% af heildarkröfunni og var félagsmanninum dæmdar 455.056 kr. Enda komst dómurinn að þeirri niðurstöðu að ekki væri hægt að skilja ráðningarsamninga starfsmannsins öðruvísi en svo að þessi sérstaka greiðsla væri til viðbótar vaktakaupinu sem getið var um í ráðningarsamningum.

Félagið áfrýjaði hinum þremur atriðunum sem ekki náðust í gegn fyrir Héraðsdómi og verður afar fróðlegt að sjá hvernig Hæstiréttur dæmir í bónusgreiðslunni sem samið var um í kjarasamningunum 2015 fyrir fiskvinnslufólk en þá var samið um að allir sem væri að starfa við fiskvinnslu ættu rétt á 220 kr. lágmarksbónus fyrir hverja unna klukkustund. Hvalur vildi meina það að starfsmenn Hvals væru ekki fiskvinnslumenn og ynnu ekki eftir fiskvinnslukaflanum þar sem lágmarksbónusgreiðslan er getið.

Þeir vilja meina að starfsmenn heyri undir iðnverkakafla kjarasamningsins þrátt fyrir að á öllum launaseðlum starfsmanna sé getið um að þér séu annað hvort ósérhæfðir eða sérhæfðir fiskvinnslumenn. Hvalur heldur því fram að þessi starfsheiti hafi birst vegna tölvuvandamála en lögmaður VLFA sýndi fram á að þau rök stóðust ekki að mati formanns.

Það er óhætt að segja að það verður gríðarlega spennandi að sjá hvort Hæstiréttur staðfestir niðurstöðu Héraðsdóms Vesturlands enda miklir hagsmunir í húfi fyrir alla þá fjölmörgu starfsmenn sem hafa starfað á hvalvertíðum frá árinu 2009. Því það má klárlega leiða að líkum að því að dómur Hæstaréttar muni hafa fordæmisgildi gagnvart öllum starfsmönnum sem hafa starfað á vertíðunum frá 2009 til 2015.

Það liggur ekki fyrir hvenær dómur fellur í Hæstarétti en það má jafnvel búast við að dómur falli eftir viku eða hálfan mánuð.

Formanni fannst málflutningur okkar fyrir Hæstarétti í þessu máli ganga bara nokkuð vel og lögmaður okkar hafi reynt að koma öllum þeim atriðum sem skipta máli vel á framfæri við Hæstarétti.

01
Jun

Formenn Starfsgreinasambands Íslands funduðu á Bifröst

Nú er nýlokið Formannafundi Starfsgreinasambands Íslands sem stóð yfir í gær og í dag á Bifröst í Borgarfirði. Fundurinn var nokkuð góður en þar fór formaður Verkalýðsfélags Akraness yfir atriði sem félagið vill leggja áherslu á í komandi kjarasamningum. En fram kom í hans máli að aðkoma stjórnvalda þarf klárlega að verða umtalsverð í komandi kjarasamningum enda vill VLFA kalla eftir umtalsverðum kerfisbreytingum þar sem horft verði til hagsmuni almennings en ekki fjármálakerfisins.

Formaður fór yfir að félagið vill kalla eftir vaxtalækkun, afnámi verðtryggingar og að húsnæðisliðurinn fari úr lögum um vexti og verðtryggingu. Formaður greindi frá því að frá árinu 2013 til loka árs 2017 hefur bara húsnæðisliðurinn valdið því að verðtryggðarskuldir heimilanna hafa hækkað um 118 milljarða. Það kom einnig fram í máli formanns að raunvextir á Íslandi eru um 3,5% hærri miðað við nágrannalöndin sem við viljum bera okkur saman við. Það þýðir að ár hvert er íslenskur almenningur að greiða um 70 milljörðum meira í vexti en í þeim löndum sem við viljum bera okkur saman við.

Það kom líka fram hjá formanni að hann vill að Verkamannabústaðakerfið verði endurreist og hefur formaður VR verið að vinna að hugmyndum þar að lútandi og hefur verið kynnt ýmsum aðilum innan verkalýðshreyfingarinnar. Þessar hugmyndir hjá VR eru virkilega spennandi en eins og margoft hefur komið fram opinberlega hefur Verkalýðsfélag Akraness og VR unnið náið saman að hugmyndum að áherslum í komandi kjarasamningum.

Það kom líka skýrt fram hjá formanni að VLFA vill að samið verði um í krónutölum en ekki prósetum því prósentur eru aflgjafi misskiptingar, óréttlætis og geir ekkert annað en að auka á ójöfnuð í íslensku samfélagi.

Eitt af þeim málum sem var á dagkrá fundarins var kynning hjá Stefáni Ólafssyni prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands þar sem hann ræddi um þróun ójöfnuðar á Íslandi síðustu áratugi útfrá viðamiklum rannsóknum sínum.

En í lokin á þeirri kynningu fór hann yfir þau hræðsluáróðursmyndbönd sem forysta ASÍ hefur verið að deila á samfélagsmiðlum . Það eru ekki ýkjur að segja að eftir yfirferð Stefáns var boðskapur forseta ASÍ og margumræddra myndbanda gjörsamlega jarðaður og má segja að Stefán Ólafsson hafi gjörsamlega rassskellt forseta og forystu ASÍ enda kom fram í máli hans að í grundvallaratriðum væru sá boðskapur sem fram kemur í myndböndum frá ASÍ kolrangur og stæðist ekki skoðun.

Formaður Verkalýðsfélags Akraness tekur undir þau orð sem Stefán Ólafsson sagði að það væri eins og myndböndin frá ASÍ væru unnin og kæmu frá forystu Samtaka atvinnulífsins en ekki forystu verkafólks!

Þessi niðurstaða frá prófessornum er algerlega í anda þeirrar gagnrýni sem fram koma frá Verkalýðsfélagi Akraness, Eflingar, Framsýnar og VR hvað þessi hræðsluóróðursmyndbönd varðar.

Það er ekkert skrýtið að VR, Framsýn og Verkalýðsfélag Akraness hafi lagt fram vantraust á forseta ASÍ enda ljóst að hann vinnur gegn hagsmunum félagsmanna sinna eins og þessi afhjúpun á erindi frá Stefáni Ólafssyni prófessor sannar!

01
Jun

Verkalýðsfélag Akraness gefur öllum leikaskólabörnum harðfiskpoka

Sjómannadagurinn verður haldinn hátíðlegur um allt land á sunnudaginn kemur. Hefð er fyrir því að Verkalýðsfélag Akraness gefi leikskólabörnum harðfisk í tilefni dagsins og í morgun fór starfsmaður félagsins fyrir hönd sjómanna á alla leikskóla bæjarins með harðfiskpoka handa börnunum og var hvarvetna tekið vel á móti honum. Hægt er að sjá myndir frá því fyrra frá heimsóknunum hér.

Á sjálfan sjómannadaginn verður dagskrá með hefðbundnu sniði. Verkalýðsfélag Akraness mun að vanda annast minningarstund við minnismerki um týnda sjómenn í kirkjugarðinum kl. 10:00. Að messu lokinni verður gengið fylktu liði að minnismerki sjómanna á Akratorgi og blómsveigur lagður að því eftir stutta athöfn.

Aðrir dagskrárliðir eru fjölmargir og má þar til dæmis nefna dorgveiðikeppni, róðrarkeppni, dýfingarkeppni, kaffisölu Slysavarnardeildarinnar Lífar og fjölskylduskemmtun á hafnarsvæðinu svo eitthvað sé nefnt, og eru bæjarbúar hvattir til að taka þátt í hátíðahöldunum. Upplýsingar um dagskrána er að finna á heimaasíðu Akraneskaupstaðar

29
May

Friðrik Már vanhæfur – yfirlýsing þriggja formanna stéttarfélaga

Vilhjálmur Birgisson formaður Verkalýðsfélags Akraness, ásamt formönnum stéttarfélaganna Framsýnar á Húsavík og VR sendu frá sér yfirlýsingu í dag 29. maí 2018. Í yfirlýsingunni gagnrýna þeir harðlega val forsætisráðherra á Friðrik Má Baldvinsyni, próessor við HÍ, sem formann hæfnisnefndar til mats á hæfni umsækjenda um embætti aðstoðarseðlabankastjóra.

 

Formennirnir telja Friðrik Má algjörlega vanhæfan til starfans og telja verulega hættu á að skipan hans gæti verið fyrsta skerfið í átt að verðbólgunni verði hleypt lausri vegna stundarhagsmuna spákaupmanna þvert á hagsmuni almennings og skuldsettra heimila.

Hér að neðan kemur yfirlýsingin:


Frá því að Seðlabanki Íslands tók upp 2,5% verðbólgumarkmið árið 2001 hefur bankanum aðeins tekist að halda verðbólgu innan marka á þremur tímabilum. Það tókst fyrstu tíu mánuði ársins 2003 og í mars 2005 en svo urðu umskipti í árangri Seðlabankans að halda verðstöðugleika í kjölfar hruns. Eitt lengsta tímabil frá stofnun Seðlabankans árið 1961 hefur varað nú síðustu fjögur ár þar sem tekist hefur að halda verðbólgu undir 2,5% markinu.

Hagsmunir almennings.

Óþarft ætti að rifja upp aðdraganda þess að verðtryggingu var komið á fót, en það var m.a. gert í því skyni að verja eignir lífeyrissjóða og réttindi sjóðfélaga fyrir raunrýrnun höfuðstóls. Ljóst er hverjir hagsmunir almennings eru – enda eru 83% íbúðarlána verðtryggð en hið sama á ekki við um laun hinna sömu skuldara, sem eru í óverðtryggðum krónum. Ef verðbólgudraugurinn kemst á kreik mun eigið fé í húsnæði fólks rýrna og kaupmáttur alltof lágra launa minnka.

Hagsmunir spákaupmanna.


Ekki líta þó allir verðbólguna sömu augum – því verðtrygging felur óhjákvæmilega í sér tækifæri til spákaupmennsku til skamms tíma. Fjárfestingafélög á borð við Gamma hafa keypt gríðarlegt magn húsnæðis á höfuðborgarsvæðinu, aðallega fyrir hönd umbjóðenda sinna. Gamma, sem fær m.a. tekjur af hækkun húsnæðisverðs í gegnum þóknanir í eignastýringu, hefur hag af áframhaldandi þenslu á húsnæðismarkaði, sem m.a. veldur verðbólgu. Athyglisvert er að fulltrúar Gamma hafa gert kröfu um að Seðlabankinn afnemi bindiskyldu á erlendu innflæði fjármagns. Þannig sjá Gamma-menn fyrir sér að geta haldið við þenslu á húsnæðismarkaði með því að bjóða erlendum spákaupmönnum inn á markaðinn til að viðhalda verðhækkunum á húsnæði nú þegar það hefur tekið að lækka lítilega. Bankarnir þrír hafa lengi haldið úti skökkum verðtryggingarjöfnuði, sem þýðir að þeir hafa keypt skuldir af almenningi sem eru verðtryggðar til langs tíma en fjármagna sig sjálfir með óverðtryggðum lánum á föstum vöxtum til skamms tíma, svo að hagnaður myndast þegar verðbæturnar skila sér um leið og verðbólgan fer aftur af stað. Nú þegar ekkert hefur bólað á verðbólgunni í fjögur ár er erfiðara að græða á daginn og grilla á kvöldin. Nú er fyrirtækið Framtíðin sem er stýrt af Gamma nýlega komið inná lánamarkað og bjóða hávaxta skammtímalán og verðtryggð húsnæðis og námslán.

Er bið spákaupmanna að ljúka?

Því er augljóslega innbyggð eftirspurn meðal ákveðinna afla eftir því að verðbólgudraugurinn láti á sér kræla á ný og Seðlabankinn sofni á verðinum. Það eru ekki umbjóðendur okkar sem halda úti þeirri eftirspurn enda hafa þeir fyrst og fremst hag af því að Seðlabankanum takist lögboðið ætlunarverk að halda við verðstöðugleika. Nær enginn árangur náðist á verðbólguvaktinni óslitið í rúm 50 ár – frá stofnun Seðlabankans þar sem þrír pólitískt ráðnir Seðlabankastjórar réðu iðulega ríkjum og þar til seðlabankastjóri var faglega ráðinn í kjölfar bankahruns og fagleg peningastefnunefnd var sett á laggirnar.

Bið spákaupmanna virðist þó senn á enda þar sem skipunartími Más Guðmundssonar rennur út á næsta ári og ráða þarf nýjan seðlabankastjóra. Ráðningarferli nýs aðstoðarseðlabankastjóra er hins vegar þegar hafið á vegum forsætisráðherra. Og viti menn, í hæfnisnefndina hefur Gamma fengið sinn eigin fulltrúa, nýstiginn úr stöðu yfirmanns efnahagsráðgjafar fyrirtækisins! Friðrik Már Baldursson hefur beinlínis verið skipaður formaður nefndar sem mun raða upp umsækjendum í stöðu aðstoðarseðlabankastjóra – og takmarka val forsætisráðherra eins og slíkum nefndum er ætlað. Friðrik Már hefur áður rekið erindi spákaupmanna gegn almannahagsmunum eins og frægt er þegar Viðskiptaráð Íslands fékk þá Richard Portes, prófessor frá London Business School, til þess að telja m.a. íslenskum lífeyrissjóðum trú um að allt væri í stakasta lagi með íslensku bankana, einungis 10 mánuðum áður en þeir féllu.

Jafnvel þótt litið væri fram hjá þessum lið á starfsferli Friðriks Más liggur fyrir að hann hætti störfum hjá Gamma skömmu áður en hann settist í sæti formanns hæfisnefndar jafnvel nokkrum dögum áður en hann var skipaður. Samkvæmt Viðskiptablaðinu í síðustu viku hætti Friðrik Már “nýlega” störfum hjá Gamma sem hefur ekki svarað fyrirspurn hvenær það gerðist.

Kerfi í kreppu.

Kjarabarátta snýst ekki bara um kaupmátt launa heldur fyrst og fremst um réttláta skiptingu kökunnar sem næst einungis fram með kerfisbreytingum. Að okkar mati er það hrein ögrun við verkalýðshreyfinguna og almenning að forsætisráðherra skuli velja til þessa afdrifaríka verkefnis mann sem er svo augljóslega nátengdur gríðarlegum sérhagsmunum. Þeir sérhagsmunir eru vitaskuld í senn andstæðir almannahagsmunum.

Öllum, sem fylgst hafa með efnahagsmálum, má ljóst vera að Friðrik Már Baldursson er samkvæmt þessu vanhæfur sem formaður hæfisnefnda fyrir lykilstöður Seðlabanka Íslands – þegar litið er til dómaframkvæmdar um vanhæfisreglur stjórnsýsluréttar. Þær eru náskyldar hæfisreglum réttarfars, sbr. nú síðast dóm Hæstaréttar 17. maí sl. í máli nr. 752/2017 er tengdist einum bankanna en tengsl hins vanhæfa héraðsdómara við bankann voru mun minni en tengsl Friðriks Más við Gamma. Áhrif vanhæfis í slíkum tilvikum eru að stöðuveiting er væntanlega ógildanleg. Embættisfærslur af því tagi af hendi forsætisráðherra geta ekki annað en vakið upp vantraust meðal almennings og minnkandi trú á sjálfstæði Seðlabankans.

Margoft hefur landslýður þurft að treysta á dómstóla – innlenda sem erlenda – til þess að ná rétti sínum vegna athæfis bankakerfisins, svo sem vegna Icesave og gengistryggðra lána, svo að dæmi séu nefnd.

Þarf að treysta á dómstóla?

Ætla kjörnir fulltrúar og þingbundin stjórnvöld að láta þetta endurtaka sig? Þarf launafólk virkilega enn að stóla á dómskerfið í stað kjörinna fulltrúa til þess að krefjast réttar síns til þess að búa við óspillt, gegnsætt og faglegt kerfi sem gætir almannahagsmuna?


Forysta verkalýðshreyfingarinnar mun ekki sitja hjá.
Aðalstein Baldursson formaður Framsýnar á Húsavík, Ragnar Þór Ingólfsson formaður VR og Vilhjálmur Birgisson formaður Verkalýðsfélags Akraness.

Fréttir

Style Switcher
Layout Style
Predefined Colors
Background Image