Gríðarleg samstaða og einhugur ríktu á opnum fundi um stöðu kjaramála sem Verkalýðsfélag Akraness hélt í gær í Bíóhöllinni. Formaður félagsins rakti stöðu allra kjarasamninga sem félagið er aðili að og gerði grein fyrir þeirri grafalvarlegu stöðu sem upp er komin í kjaradeilu félagsins við Samtök atvinnulífsins.

Það kom skýrt fram í máli formanns í gær að það er fullur skilningur hjá Verkalýðsfélagi Akraness á að sýna fyrirtækjum sem eiga í erfiðleikum um þessar mundir sökum efnahagshrunsins skilning í komandi kjarasamningum. Nefndi formaðurinn sérstaklega byggingariðnaðinn og Sementsverksmiðjuna í því samhengi. En það kom hins vegar skýrt fram hjá formanni að að sjálfsögðu þurfi þessir aðilar einnig að fá einhverjar launabætur á meðan að þessar greinar vinna sig úr þeim vanda sem þær eiga við að etja þessi misserin. Kjör starfsmanna í þessum atvinnugreinum verður svo að bæta til muna síðar þegar betur árar í viðkomandi greinum.

En það kom hvellskýrt fram hjá formanni VLFA sú skýlausa krafa að atvinnugreinar tengdar útflutningi skili þeim ávinningi sem þær hafa fengið, meðal annars vegna gengisfalls íslensku krónunnar og stórhækkaðs afurðaverðs, með afgerandi hætti í komandi samningnum. Það verður lágmarkskrafa að þeirri kaupmáttarrýrnun sem starfsmenn í útflutningsfyrirtækjum hafa orðið fyrir, verði skilað til þeirra starfsmanna.

Þessi fjölmenni fundur fordæmir vinnubrögð Samtaka atvinnulífsins og forystu ASÍ fyrir þá stefnu sem lýtur að samræmdri launastefnu. Stefnu sem byggist á því að lítið sem ekkert tillit á að taka til sterkrar stöðu útflutningsgreina. Nefndi formaður til dæmis að þau fyrirtæki sem eiga þær síldarbræðslur sem hér eru starfandi skiluðu flest milljörðum í hagnað á starfsárinu 2009. Formaðurinn rakti líka hvernig afurðaverð á mjöli og lýsi hefur stórhækkað og einnig á kísiljárni og áli. Það kom fram í máli formanns að upp undir 70% félagsmanna í VLFA eru starfandi hjá útflutningsfyrirtækjum. Á þeirri forsendu er nöturlegt og dapurlegt að verða vitni að því að Alþýðusamband Íslands skuli taka höndum saman með Samtökum atvinnulífsins til að koma í veg fyrir það að þessar útflutningsgreinar þurfi að hækka laun umfram það sem gerist hjá atvinnugreinum sem eiga í gríðarlegum erfiðleikum.

Að mati fundarmanna eru Þetta vinnubrögð sem eru óskiljanleg. Hví í ósköpunum berst ekki ASÍ af öllum kröftum fyrir því að fordæma þær skefjalausu hækkanir sem dunið hafa á launþegum á liðnum misserum í staðinn fyrir að berjast fyrir því að starfsmenn útflutningsfyrirtækja fái ekki notið þess ávinnings sem fyrirtækin eru að njóta í kjölfar gengisfalls íslensku krónunnar.

Það kom tillaga frá fundarmanni sem lýsti yfir fullum stuðningi við forystu Verkalýðsfélags Akraness í þeirri baráttu sem nú er framundan og var sú tillaga samþykkt með dynjandi lófaklappi fundarmanna. Það er þessi stuðningur sem skiptir forystumenn í stéttarfélögum gríðarlegu máli því án stuðnings launþega eru forystumenn í stéttarfélögum ekkert. Það er æði margt sem bendir til þess að hörð barátta sé framundan fyrir bættum kjörum íslenskra launþega og á þeirri forsendu er gríðarleg þörf á algjörri samstöðu íslenskra launþega. Það þarf að brjóta á bak aftur þessa samræmdu launastefnu þar sem hagsmunum starfsmanna í útflutningsgreinum á að fórna að mati þessara aðila sem um ræðir.

Járnblendiverksmiðjan á GrundartangaÁ miðvikudaginn var haldinn fundur hjá ríksisáttasemjara vegna kjaradeilu Verkalýðsfélags Akraness við Samtök atvinnulífsins vegna kjarasamnings Elkem Íslands og Klafa.

Það er óhætt að segja að þetta hafi verið algjörlega árangurslaus fundur og lítinn sem engan samningsvilja að finna af hálfu Samtaka atvinnulífsins. Samtökin buðu reyndar endurskoðun á bónuskerfinu en grundvallaratriðið var sá málflutningur sem kom fram hjá forsvarsmönnum SA sem byggðist á því að ekki yrði samið við samninganefnd Elkem um launalið samningsins. 

Það kom skýrt fram í máli þeirra að það væri verið að semja um samræmda launastefnu og það væri það sem yrði í boði fyrir starfsmenn Elkem eins og alla aðra launþega. Það er í raun og veru með hreinustu ólíkindum að heyra þennan málflutning í ljósi þeirra staðreynda að með þessum orðum er verið að taka kjarasamningsbundinn rétt starfsmanna Elkem Ísland og færa hann yfir til þriðja aðila sem er í þessu tilfelli Alþýðusamband Íslands.

Verkalýðsfélag Akraness hefur aldrei falið Alþýðusambandi Íslands eða samninganefnd ASÍ að ganga frá kjarasamningum fyrir félagið. Á þeirri forsendu er undarlegt að heyra forsvarsmenn Samtaka atvinnulífsins tilkynna það að það verði einhverjir aðrir sem muni semja um launahækkanir heldur en þeir sem fara með samningsumboðið.

Þetta er náttúrulega ekkert annað en ofbeldi af verstu gerð og reyndar hefur formaður sagt að hann dragi það stórlega í efa að þetta standist lög um stéttarfélög og vinnudeilur, það er að segja, að það eigi að taka kjarasamningsbundinn rétt starfsmanna Elkem og Klafa og semja um hann við aðra heldur en þá sem umboðið hafa.

Kjarni málsins er hins vegar sá að samninganefnd Elkem og Klafa hefur sýnt fullkominn samningsvilja og hafa lagt fram tillögur þar að lútandi en svar Samtaka atvinnulífsins er skýrt: Við ætlum að semja til þriggja ára og við ætlum að semja í anda samræmdrar launastefnu. Þið skuluð hlýða okkur í einu og öllu er það sem má lesa út úr þessum orðum.

Þegar þetta lá orðið fyrir að það væri nánast búið að taka kjarasamningsbundinn rétt af samninganefndinni og færa hann til ASÍ þá var ekkert annað í stöðunni en að slíta viðræðum við Samtök atvinnulífsins og mun verða boðað til fundar með starfsmönnum strax í byrjun næstu viku þar sem ákvörðun verður tekið um hvernig skuli bregðast við þessu. Því miður er æði margt sem bendir til þess að það stefni í hörð átök á þessu svæði. En að sjálfsögðu eru það starfsmennirnir sjálfir sem taka ákvörðun um slíkt en það er mat formanns að þetta ofbeldi sem þessir aðilar sýna sé ekki hægt að líða og er íslensk verkalýðsbarátta nánast í húfi.