Í gær sendi N1 frá sér afkomutilkynningu fyrir fyrstu 6 mánuði ársins. Þar kemur fram að hagnaður af rekstri N1 var 474 milljónir króna á áðurnefndu tímabili en á sama tímabili á síðasta ári var 98 milljóna króna hagnaður af rekstrinum.  Einnig segir í tilkynningunni að kjarnastarfsemi félagsins hafi gengið vel á árinu og reiknað sé með að afkoma ársins verði betri en árið 2008.  Þetta verða að teljast mjög jákvæð tíðindi.

Hins vegar er rétt að rifja það upp að samninganefnd Alþýðusambands Íslands gekk í tvígang frá frestun við Samtök atvinnulífsins á þeim umsömdu launahækkunum sem kveðið var á um í kjarasamningi sem gerður var 17. febrúar 2008.   En í þeim kjarasamningum var kveðið á um að laun þeirra sem störfuðu eftir launatöxtum ættu að hækka um 13.500 kr. 1. mars sl. og þeir sem störfuðu eftir taxtakerfi áttu að hækka um 3,5%.

Eins og flestir muna þá gekk fyrri frestun út á það að launþegar fengu enga hækkun 1. mars sl. eins kjarasamningurinn kvað á um en til stóð að hún kæmi öll til framkvæmda 1. júlí.  Það var ekki heldur staðið við það samkomulag og gengu ASÍ og SA frá öðru samkomulagi í júní þar sem kveðið var á um 6.750 kr hækkun til þeirra sem störfuðu á berstrípuðum launatöxtum og hinn helmingurinn af 13.500 kr. á að koma 1. nóvember nk.

Ástæðan sem gefin var fyrir því að fresta áður umsömdum launahækkunum til verkafólks var bág staða fyrirtækja í kjölfar bankahrunsins og fyrirtæki hefðu ekki bolmagn til að standa við þær launahækkanir sem um hafði verið samið.

Eins og flestir muna þá voru sex landsbyggðafélög á móti því að fresta umsömdum launahækkunum og var Verkalýðsfélag Akraness eitt þeirra.  Formaður félagsins benti m.a. á að það væru klárlega til fyrirtæki sem hefðu fjárhagslega burði til að standa við gerða samninga og nefndi hann t.d. fyrirtæki sem starfa í útflutningi og einnig Olíufélögin sem hafa varpað sínum vanda beint útí verðlagið.  Því miður var samninganefnd Alþýðusambands Íslands ekki sammála Verkalýðsfélagi Akraness í þessu máli.

Rétt er að rifja einnig upp baráttu Verkalýðsfélags Akraness vegna arðgreiðslna HB Granda en þar gagnrýndi Verkalýðsfélag Akraness harðlega að fyrirtækið væri að greiða út arð á sama tíma og fiskvinnslu- og verkafólk var þvingað til að fresta sínum umsömdu launahækkunum.  Eins og flestir muna ákvað HB Grandi að standa að fullu við þær launahækkanir sem áttu að taka gildi 1. mars sl. og það gerðu einnig fjölmörg önnur fiskvinnslufyrirtæki.  Barátta Verkalýðsfélags Akraness skilaði 13.500 kr. hækkun á mánuði til hundruða fólks sem starfar í fiskvinnslu.

Nú kemur í ljós að N1 er að skila um 500 milljónum í hagnað á fyrstu 6 mánuðum þessa árs og reikna forsvarsmenn N1 með að afkoman verði betri á þessu ári hjá fyrirtækinu en á árinu 2008. Til hvers á fyrirtæki sem er að skila slíkum hagnaði að fá afslátt á hóflega gerðum kjarasamningi frá 17. febrúar 2008? Það er engin ástæða til slíks.

Á þeirri forsendu skorar Verkalýðsfélag Akraness á stjórnendur og eigendur N1 að endurgreiða því góða starfsfólki sem hjá því starfar þær hækkanir sem ella hefðu komið til ef ASÍ og SA hefðu ekki gengið frá frestun á áður umsömdum launahækkunum.

Fjárhaglegt tjón bensínafgreiðslumanns vegna þessarar frestunar og linkindar í forystu ASÍ mun nema um eitt hundrað þúsund krónum og munar um minna fyrir verkafólk sem starfar á berstrípuðum lágmarkstöxtum. Stjórn Verkalýðsfélag Akraness hefur lýst því yfir að félagið er tilbúið til að sýna fyrirtækjum sem eru í fjárhagslegum vandræðum skilning og umburðalyndi og þá sérstaklega fyrirtækjum í byggingariðnaði og honum tengdum.

En það er hins vegar alls engin ástæða til að fresta áður umsömdum launahækkunum hjá fyrirtækjum sem selja sínar afurðir erlendis og njóta góðs af þeim gengisbreytingum sem orðið hafa. Einnig olíufyrirtækjunum sem varpa öllum sínum vanda beint útí verðlagið sem síðan hefur áhrif á verðtryggðu lánin okkar. 

Stjórn Verkalýðsfélags Akraness mun senda stjórn N1 áskorun eftir helgi þar sem þess verður farið á leit við fyrirtækið að það standi í einu og öllu við þann kjarasamning sem gerður var 17. febrúar 2008 í ljósi þess að afkoma fyrirtækisins er góð og stefnir í að verða betri á þessu ári en í fyrra.  Ef fyrirtækið verður við þessari áskorun félagsins þá munu starfsmenn í 100% starfi geta átt von á endurgreiðslu allt að 100.000 kr. og munar um minna fyrir lágtekjufólk sem hefur þurft að horfa uppá stóraukna greiðslubyrði.   

Tveir ráðherrar ríkisstjórnar Íslands munu koma í heimsókn í Sementsverksmiðjuna hér á Akranesi í kl. 13:00 í dag.   Þeir ráðherrar sem um ræðir eru þær Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra og Katrín Júlíusdóttir iðnaðarráðherra.

Heimsóknin byrjar á því að fundað verður með starfsmönnum og forsvarsmönnum verksmiðjunnar og að því loknu verður ráðherrunum sýnd verksmiðjan og þá starfsemi sem þar fer fram.

Væntanlega mun verða rætt á fundinum um samdráttinn í sementssölu og ósk forsvarsmanna Sementsverksmiðjunnar um að starfshlutfall starfsmanna verði lækkað tímabundið niður í 50% og að framleiðsla verði stöðvuð um nokkurra mánaða skeið. 

Einnig verður væntanlega rætt um þá gagnrýni Verkalýðsfélags Akraness að íslenska ríkið skuli stuðla að innflutningi á sementi á sama tíma og íslensk sementsframleiðsla á verulega undir högg að sækja. 

Það er Aalborg Portland Helguvík sem er íslenskt fyrirtæki í eigu Dana sem flytur inn sement frá Danmörku og hafa verið flutt inn rúm 20 þús tonn á þessu ári að verðmæti ca 240 milljóna í gjaldeyri.  Í fyrra var flutt inn um 111 þúsund tonn af dönsku sementi. Helsti kúnni Aalborg sem flytur inn danska sementið er Steypustöðin h.f sem er í eigu Íslandsbanka og eins og flestir vita er Íslandsbanki í eigu ríkisins.

Jón Bjarnason, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, tók málefni Sementsverksmiðjunnar á Akranesi til umfjöllunar á ríkisstjórnarfundi í fyrradag. Hann segir alvörumál verði Íslendingar háðir innflutningi á sementi. Mjög mikilvægt sé að grípa til aðgerða til að tryggja framtíð íslenskrar sementsframleiðslu.  Ráðherrann hefur leggið undir ámælum fyrir þessa afstöðu sína frá Samtökum verslunar og þjónustu sem er að mati formanns Verkalýðsfélags Akraness óskiljanlegt.

Eitt af hlutverkum stéttarfélaga er að verja störf sinna félagsmanna og á þeirri forsendu fagnar Verkalýðsfélag Akraness stuðningi Jóns Bjarnasonar, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra í þessu máli.  Er hægt að gagnrýna ráðherrann fyrir að vilja standa vörð um íslenska framleiðslu sem hefur skilað íslensku þjóðarbúi gríðarlegum arði í gegnum árin og sparað íslensku þjóðinni umtalsverðan gjaldeyrir. 

Að sjálfsögðu eigum við Íslendingar að styðja íslenska framleiðslu og velja Íslenskt og verja íslensk störf.  Gunnar Hermann Sigurðsson, framkvæmdastjóri Sementsverksmiðjunnar sendi frá sér fréttatilkynningu í gær og sagði Gunnar meðal annars þetta:

Aalborg Portland í Danmörku hefur hins vegar frá upphafi lagt töluvert á sig til að bregða fæti fyrir rekstur Sementsverksmiðjunnar. Í þessu samhengi er vert að rifja upp þá staðreynd að danska fyrirtækið seldi sement undir markaðsvirði þegar það var að koma undir sig fótunum hér á landi. Í viðtali Nordjyllands Stiftstidende við forstjóra Aalborg Portland í Danmörku, Sören Vinter, í september 2002 kom fram sú gífurlega áhersla sem fyrirtækið legði á íslenska markaðinn enda hefði það náð 25 prósenta hlutdeild á aðeins tveimur árum. Í viðtalinu segir forstjórinn að hann líti á Ísland sem heimamarkað Aalborg Portland. Hann gekk svo langt að segja að til langs tíma litið yrði ekki pláss fyrir bæði Aalborg Portland og Sementsverksmiðjuna á íslenska markaðnum og Aalborg Portland sæi ákveðin tækifæri í yfirtöku á rekstri Sementsverksmiðjunnar á Akranesi

Gunnar sagði einnig í sinni fréttatilkynningu að á krepputímum eins og þeim sem íslenska þjóðin er að ganga í gegnum er nauðsynlegt að verja störf eins og kostur er og hamla gegn stöðnun í samfélaginu. Það verður best gert með því að halda áfram opinberum framkvæmdum eða auka þær ef kostur er, eins og stjórn og starfsmenn Sementsverksmiðjunnar hafa bent á. Einnig er mikilvægt að hið opinbera stuðli að uppbyggingu nýrra stórverkefna á sviði atvinnulífsins víða um land. Á þann hátt skapast fjöldi nýrra atvinnutækifæra sem styður við þá starfsemi sem fyrir er í landinu.

Framleiðsla Sementsverksmiðjunnar er fyllilega samkeppnisfær við sement Aalborg Portland, bæði hvað varðar verð og gæði. Það hlýtur því að teljast eðlilegt að Sementsverksmiðjan hafi sömu möguleika og Aalborg Portland á því að selja steypustöð í eigu ríkisins sement. Stjórnendur og starfsmenn Sementsverksmiðjunnar eru að biðja um jafnan rétt en ekki fyrirgreiðslu frá hinu opinbera.

Sementsverksmiðjan á Akranesi hefur frá upphafi skilað þjóðinni miklum arði. Hún hefur framleitt rúmlega 5,5 milljónir tonna af sementi úr innlendu hráefni og sparaði þjóðinni þann gjaldeyri sem annars hefði verið varið til innflutnings á sementi. Ljóst er að Sementsverksmiðjan mun ekki, frekar en mörg önnur íslensk fyrirtæki í byggingariðnaði, lifa af viðvarandi frostavetur á framkvæmdasviðinu. Núverandi staða mun  á endanum kippa stoðunum undan starfsemi hennar með alvarlegum afleiðingum. Vel á annað hundrað störf glatast, tækniþekking sem byggð hefur verið upp á síðustu áratugum verður að engu og sement, aðlagað að þörfum íslenska markaðarins víkur fyrir innfluttu sementi,"  segir í yfirlýsingu frá Gunnari Sigurðssyni framkvæmdastjóra Sementsverksmiðjunnar