Geirmundur Kristinsson, fyrrv. sparisjóðsstjóri Sparisjóðsins í KeflavíkEins og fram hefur komið hér á heimasíðu félagsins þá tapaði lífeyrissjóðurinn Festa sem Verkalýðsfélag Akraness er aðili að 1,6 milljörðum vegna falls Sparisjóðs Keflavíkur.  Á þeirri forsendu hefur m.a þurft að skerða lífeyrisgreiðslur til handa sjóðsfélögum Verkalýðsfélags Akraness og öðrum sjóðsfélögum sem tilheyra lífeyrissjóðnum vítt og breitt um landið.  Á árinu 2009 voru áunninn réttindi sjóðsfélaga Festu lækkuð um 2,5 % og aftur um 5% 2010 og einnig var framtíðarávinnsla lækkuð um 2,5% 2009.

Á sama tíma og þessar skerðingar dynja á þeim sem síst skyldi þ.e.a.s öryrkjum og lífeyrisþegum Festu og einnig lífeyrisþegum annarra lífeyrissjóða, þá upplýsist samkvæmt tekjublaði Mannlífs að Geirmundur Kristinsson fyrrverandi sparisjóðsstjóri Keflavíkur var með rúma 21 milljón á mánuði á síðasta ári eða sem nemur 255 miljónum á ársgrundvelli.  Rétt er að geta þess að hluti af þessum launum hjá Geirmundi var úttekt úr séreignarsjóði.

Það er nöturlegt, dapurlegt og í raun ógeðfellt að verða vitni að slíkum ofurlaunum hjá einstaklingi sem stjórnaði banka sem fór jafn rækilega í þrot og raun bar vitni. Það er ekki bara að Sparisjóður Keflavíkur hafi verið rekinn með 17 milljarða tapi 2008 og 19 milljarða tapi 2009 heldur töpuðu lífeyrissjóðirnir gríðarlegum upphæðum við fall Sparisjóðsins. Eins og fram kom í fréttum þá kom ríkið inn með 12 milljarða króna í sjóðinn á grundvelli neyðarlaganna. Reikna má með að ríkið leggi á annan tug milljarða í yfirtöku sína á sjóðnum.

Formaður Verkalýðsfélags Akraness spyr: Hvernig má það vera að fyrrverandi sparisjóðsstjóri Keflavíkur gangi út með 255 milljónir eftir að hafa lagt sparisjóðinn í rúst sem einnig hefur gert það að verkum að skerða þurfti lífeyrisgreiðslur til elli- og örorkuþega lífeyrissjóða þessa lands? Því til viðbótar þurftu íslenskir skattgreiðendur að leggja til um 20 milljarða vegna yfirtöku ríksins á sparisjóðnum eins og áður hefur komið fram.  Hver er ábyrgð þessara manna sem stjórnuðu bönkunum?  Er ábyrgðin fólgin í því að ganga út með 255 milljónir?

Þessir snillingar sem stjórnuðu bönkunum sögðu alltaf að ábyrgðin sem þeir bæru væri svo gríðarleg og okkur grálúsugum almúganum kæmi ekkert við hver laun þeir væru.  Nú hefur hins vegar komið í ljós að okkur kom þetta svo sannarlega við því reikingurinn vegna afglapa þessara manna í starfi er sendur á alþýðu þessa lands.

Það er með hreinustu ólíkindum að ekki skuli vera til nein opinber viðmið um lágmarksframfærslu af hálfu hins opinbera. Það kom til dæmis fram í fyrirspurn á Alþingi í vetur til Árna Páls Árnasonar, félagsmálaráðherra, hvort ráðherrann telji að setja eigi opinber viðmið eða lög um lágmarksframfærslu. Í svari ráðherrans kom fram að miklar umræður hafi verið um hvort setja ætti slík viðmið en ekki hafi náðst samstaða um málið. Formaður spyr sig: Hverjir hafa verið að leggjast gegn því að svokölluð viðmið um lágmarksframfærslu verði fundin út hér á landi?

Það liggur fyrir að Ráðgjafastofa heimilanna hefur verið að reikna út hvað hinir ýmsu hópar þurfi til þess að framfleyta sér en inni í þeim viðmiðum er ekkert tekið tillit til kostnaðar vegna til dæmis síma, áskrifta, fasteignagjalda, húsaleigu eða lána vegna húsnæðiskaupa, trygginga, bifreiða, dagheimilisgjalda fleiri kostnaðarliða sem eru hjá hverri fjölskyldu. Það er einnig til svokallaður framfærslustuðull sveitarfélaganna og byggist hann á sama grunni, það er að segja einungis til þess að fólk geti dregið andann. Ekkert er tekið tillit til hinna ýmsu kostnaðarliða er lúta að því að reka heimili. Í framfærslustuðli sveitarfélaganna kemur fram að lágmarksframfærsla einstaklings sé 125.540 kr. á mánuði og tveggja manna fjölskylda þurfi 200.864 kr. á mánuði. Þessi framfærslustuðull byggist á því að viðkomandi aðilar búi nánast í tjaldi.

Það er gríðarlega mikilvægt að fundinn verði út nákvæmur framfærslustuðull með öllum hefðbundnum útgjaldaliðum venjulegs fólks en formaður tekur undir með Hörpu Njálsdóttur félagsfræðingi sem mikið hefur fjallað um fátækt á Íslandi. Hún hefur til dæmis sagt að stjórnvöld hafi alla tíð vitað að greiddur væri lífeyrir sem sé langt undir því að duga til framfærslu. Og hún segir einnig að á þeirri forsendu vilji stjórnvöld ekki fá upp á yfirborðið hver hin raunverulega lágmarks framfærsla er í þessu landi.

Hjá Ráðgjafastofu heimilanna kemur fram að hjón með tvö börn þurfi 155.600 kr. á mánuði til þess að framfleyta sér sem sundurliðast með eftirfarandi hætti. Matur 105.000, tómstundir 8.300, fatakaup 17.400, lækniskostnaður 6.600 og ýmislegt 8.300. Eins og sést á þessu er ekkert tekið á þessum hefðbundnu útgjaldaliðum sem vísitölufjölskyldan er með. Það er alls ekki óalgengt að heimilislína hjóna með tvö börn sé í kringum 150-200 þúsund krónur á mánuði þannig að ekkert er ólíklegt að lágmarksframfærsla hjóna með tvö börn sé í kringum 3-400 þúsund krónur á mánuði. Stjórnvöld verða að finna út þennan lágmarksframfærslustuðul því það er ekki hægt að bjóða upp á lágmarkslaun og lágmarksbætur sem duga ekki til að fólk geti séð sér farborða.

Viðtal var við formann Verkalýðsfélag Akraness um þetta mál í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni síðastliðinn föstudag og má hlusta á það hér.