Kjarasamningur starfsmanna Norðuráls rann út um síðustu áramót og hafa kjaraviðræður staðið yfir frá 14. október. Þrátt fyrir níu samningafundi tókst ekki að ná niðurstöðu, og fór fyrsti fundur hjá ríkissáttasemjara fram föstudaginn 14. febrúar. Þar gagnrýndi formaður stéttarfélagsins harðlega framgöngu stóriðjufyrirtækjanna og sagði óásættanlegt að þau reyndu að komast undan samningum þrátt fyrir fyrri skuldbindingar í Stöðugleikasamningunum.

Viðræðurnar eru nú stál í stál, en fulltrúar starfsmanna lýsa yfir miklum vonbrigðum með að fyrirtæki sem skilar allt að 10% af útflutningstekjum þjóðarinnar skuli reyna að draga úr þeim launahækkunum sem þegar hafa verið samþykktar á hinum almenna vinnumarkaði.

Það mun þó aldrei verða látið viðgangast að fyrirtæki af þessari stærðargráðu komist upp með að semja um lægri hækkanir en þær sem þegar hafa verið ákveðnar annars staðar á vinnumarkaði. Verkafólk í stóriðju vinnur við krefjandi og oft hættulegar aðstæður, þar sem mikið álag og erfiðar vinnuskilyrði eru daglegt brauð. Launagreiðslur þurfa að endurspegla þessa staðreynd, enda væri annað með öllu óásættanlegt.

Formanni stéttarfélagsins er ekki kunnugt um hvenær ríkissáttasemjari boðar næst til fundar. Enn ríkir því mikil óvissa um framhaldið en ljóst að við fyrsta tækifæri munu stéttarfélögin boða til aðgerða.  En skv. kjarasamningi er það ekki hægt fyrr en 3 mánuðum eftir að kjarasamningur rennur útþ

Búið er að greiða út úr félagsmannasjóði til þeirra sem starfa eftir kjarasamningi við sveitarfélögin og er það í fimmta sinn sem greitt er úr sjóðnum. Upphaflega var samið um stofnun félagsmannasjóðsins fyrir 5 árum og var þá mánaðarlegt framlag 1,5% af heildarlaunum félagsmanna. Í nýjum kjarasamningi sem gildir frá 1. apríl 2024 til 31. mars 2028 var þetta framlag hækkað í 2,2%. Úthlutun úr sjóðnum fer fram 1. febrúar ár hvert.

Að þessu sinni nam greiðslan úr sjóðnum tæpum 48 milljónum og voru það 686 félagsmenn sem fengu greitt. Í heildina hafa því verið greiddar um 157 milljónir úr sjóðnum frá upphafi. Þeir félagsmenn sem vinna eftir þessum samningi og eiga rétt á greiðslu úr sjóðnum fengu sent bréf þar sem fram kom sú upphæð sem viðkomandi fékk greidda.

Í morgun var kjaradeilu Norðuráls vísað til ríkissáttasemjara vegna ágreinings um launaliðinn. Það hefur blasað við að búið var að semja á hinum almenna vinnumarkaði og marka svokallaða launastefnu. Stéttarfélögin voru tilbúin til að fara eftir þeirri launastefnu í hvívetna en því miður var ekki vilji til þess hjá Samtökum atvinnulífsins og Norðuráli enda komu þau með nýja nálgun. Sú nálgun gekk út á að lækka krónutölu sem hefur lagst ofan á alla byrjendataxta sem er 23.750 kr. en SA og Norðurál vildu lækka þessa tölu um tæp 10% og báru fyrir sig að starfsaldurshækkanir í Norðuráli væru mun hærri en á almennum vinnumarkaði.

Það er mat stéttarfélaganna að þessi rök fyrirtækisins og SA haldi ekki neinu vatni enda liggur fyrir að allir samningar sem gerðir hafa verið í þeirri kjarasamningslotu sem langt er komin hafa gengið út á að hækka byrjendataxta um 23.750 kr. algjörlega óháð starfsaldurshækkunum í hverjum samningi fyrir sig enda eru þær afar mismunandi milli kjarasamninga. Þetta er ný nálgun sem er með ólíkindum að skuli koma upp í kjarasamningsviðræðum við jafn öflugt fyrirtæki og Norðurál.

Með þessu framferði sínu líta stéttarfélögin svo á að SA og Norðurál hafi hafnað og vikið frá þeirri launastefnu sem búið var að móta og því munu stéttarfélögin leggja fram nýja kröfugerð þegar ríksisáttasemjari boðar til fundar. Þessu framferði verður mætt af fullum þunga af hálfu stéttarfélaganna.

Varðandi Elkem Ísland þá eru viðræður ennþá þar í gangi en brugðið getur til beggja vona hvað það varðar. Það virðist vera ögn meiri samningsvilji þeim megin en það mun koma í ljós á næstu dögum hvort svo sé eða ekki. Á þeirri forsendu er ekki búið að vísa þeirri deilu til ríksisáttasemjara.

Bæði í gær og í dag hefur verið fundað vegna stóriðjusamningana á Grundartanga. Í gær var fundað vegna kjarasamnings Norðuráls og í morgun var fundað með forsvarsmönnum Elkem Ísland en á þessum fundum situr Ragnar Árnason fulltrúi Samtaka atvinnulífsins með fyrirtækjunum.

Það er skemmst frá því að segja að þrátt fyrir að búið sé að funda fimm sinnum með hvorum aðila fyrir sig þá er gangur í viðræðunum afskaplega takmarkaður. Kemur það formanni félagsins á óvart í ljósi þess að búið er að marka launastefnu sem stéttarfélögin eru tilbúin til að fylgja í hvívetna til að styðja við þau markmið að ná hér niður verðbólgu og lækka vexti. Það var von formanns að þetta yrðu auðveldir kjarasamningar í ljósi þeirrar staðreyndar en því miður hefur þetta verið mun flóknara en menn gerðu ráð fyrir og það má segja að á þriðjudaginn í næstu viku mun verða hálfgerð ögurstund varðandi það hvort að menn séu að halda áfram viðræðum á þessum grunni eða hvort að málið fari í annan fasa.

En að sjálfsögðu er formaður hóflega bjartsýnn hvað það varðar enda telur hann að það eigi að vera auðvelt að ganga frá þessum samningum í ljósi þess að einungis er verið að fara fram á að virða þá launastefnu sem hefur verið fylgt ásamt lagfæringum í samanburði milli stóriðjufyrirtækjanna á Grundartanga. VIð skulum vona að það gangi betur á næsta þriðudag þannig að hægt verði að koma þessum viðræðum aftur upp á teinana og koma á nýjum kjarasamningi starfsmönnum til hagsbóta.