Í gær var haldinn ráðstefna sem bar yfirskriftina Ný tækifæri til atvinnuþátttöku.  Þeir sem stóðu fyrir ráðstefnunni voru Öryrkjabandalagið og Vinnumálastofnun í samstarfi við Alþýðusamband Íslands og Samtök atvinnulífsins.

Margir góðir aðilar fluttu erindi á ráðstefunni t.d Laila Gustavsen ráðuneytisstjóri í atvinnumálaráðneyti  Noregs. Fram kom í máli hennar að Norðmenn eru að gjörbylta þessum málum hjá sér og t.d hefur Norska Vinnumálastofnunin og Tryggingastofnun verið sameinuð.  Fram kom í máli hennar að Norðmenn eru að einfalda kerfið svo fólk þurfi aðeins að leita á einn stað.  Með áðurnefndri sameiningu verður atvinnu-og félagsleg ráðgjöf á einum stað.  Einnig kom fram hjá Laila að Norðmenn hafa virkilega trú á því að þær umbætur sem þau vinna nú að hafi þau áhrif að það hægi verulega á fjölgun öryrkja.

Bolli Þór Bollason ráðuneytisstjóri í forsætisráðuneytinu fór yfir helstu niðurstöður úr örorkumatsnefndinni sem skipuð var af forsætisráðherra.  Í máli hans kom fram að nefndin var sammála um að stórefla þyrfti starfsendurhæfingu hér á landi í því skyni að hjálpa einstaklingum sem af einhverjum ástæðum hafa ekki náð að festa rætur á vinnumarkaðnum sökum örorku.

Einnig var Gylfi Arnbjörnsson frá ASÍ með erindi sem bar heitið,,Endurskoðun samningsbundinna veikinda- og slysaréttinda í ljósi nýrra viðhorfa til endurhæfingar". 

Alþýðusamband Íslands og Samtök atvinnulífsins hafa verið að ræða saman að undanförnu um breytingu á veikinda- og slysarétti, en megin markmið ASÍ og SA er að stofna nýjan Áfallatryggingarsjóð.  Í þeim tillögum sem Gylfi fór yfir á fundinum í gær er gert ráð fyrir verulegum breytingum á veikinda- og slysarétti launafólks á hinum almenna vinnumarkaði og einnig er gert ráð fyrir því að stór hluti framlags atvinnurekanda í sjúkrajóði stéttarfélaganna muni renna í þennan nýja áfallatryggingarsjóð.  Einnig er gert ráð fyrir aðkomu ríkisins, sveitarfélaga og lífeyrissjóða að þessum nýja sjóði.  Rétt er að geta þess að þessar viðræður eru á algjöru byrjunarstigi. 

Það sem Gylfi kynnti á ráðstefnunni í gær hugnast formanni félagsins alls ekki og telur formaður að stíga verði afar varlega í þessu máli.  Hugmyndir um breytingu á sjúkrasjóðum félaganna og einnig breytingu á veikinda-og slysaréttinum hugnast formanni félagsins ekki og það eru verulega skiptar skoðanir varðandi þessar hugmyndir innan aðildarfélaga Starfsgreinasambandsins. 

 Vissulega eru allir sammála því að stórefla verði starfsendurhæfingu og það er eitthvað sem stéttarfélögin geta svo sannarlega tekið þátt í að gera í fullri samvinnu við ríkið, sveitarfélögin, lífeyrissjóðina og alla þá sem hafa hagsmuni af því að efla starfsendurhæfingu. 

En umpólun sjúkrasjóða stéttarfélaganna og hugmyndir um að skerða veikindarétt er eitthvað sem formaður VLFA hræðist.  Vissulega er rétt að geta þess enn og aftur að þessi mál eru á byrjunarstigi og erfitt að leggja endanlegt mat á þessa fyrirhuguðu breytingu.

Reyndar undrast formaður félagsins af hverju við Íslendingar förum ekki sömu leið í þessum málum og Norðmenn eru að gera.  En í máli Lailu var ekki annað að skilja en að norska ríkið sæi alfarið um alla þá þætti er lúta að þeim breytingum sem þar er verið að gera í þessum sama málaflokki.   

Fyrir örfáum vikum skilaði öryrkjanefnd sem skipuð var af forsætisráðherra skýrslu um endurskoðun örorkumats og eflingu starfsendurhæfingar en nefndinni var ætlað að koma með tillögur til úrbóta í þessum málum.  Það er lítið mál að leggja fram fagrar skýrslur sem eiga að taka á þessum málum er lúta að starfsendurhæfingu þeirra sem dottið hafa út af vinnumarkaðnum.  Hins vegar er öllu meira mál  hver eigi að fjármagna þessa auknu starfsendurhæfingu og hver á að hafa umsjón með henni, en þeim spurningum hefur ekki verið svarað.

Í Kastljósi á mánudaginn sl. var afar athyglisvert viðtal við Ástu Gunnarsdóttur kennara en hún átti við geðræn vandamál að stríða til langs tíma en hefur nú náð bata með aðstoð iðjuþjálfunardeildar Landsspítalans.  Ásta hefur verulegar áhyggur af því að iðjuþjálfun hjá geðdeild Landsspítalans verði lokað 1. maí nk. þar sem ekki fást iðjuþjálfar til starfa vegna lágra launa.  Hún telur að sú endurhæfing sem hún fékk hjá iðjuþjálfun Landsspítalans hafi algerlega bjargað sér og gert það að verkum að hún varð aftur vinnufær. 

Það er hálf kaldhæðnislegt að á sama tíma og verið er að skila skýrslu sem skipuð var af forsætisráðherra um að stórefla þurfi starfsendurhæfingu þá næst ekki að manna iðjuþjálfunardeild Landsspítalans og allt útlit að henni verði lokað 1. maí vegna þess að laun iðjuþjálfa eru alltof lág.   

Hvernig væri fyrir hið opinbera að það tæki á svona máli eins og Ásta bendir réttilega á af fullri einurð og ákveðni og bjargi því að iðjuþjálfun á Landsspítalanum leggist ekki af.  Flottar nefndir og fagrar skýrslur skila ekki miklu einnar og sér.  Það eru allir sammála um að það þarf að stórauka starfsendurhæfingu til að það takist þá þarf ríkið að koma að því máli af fullum þunga og leggja verulega aukið fé í það verkefni. Eigum við ekki að byrja á því að hlúa að þeim meðferðarúrræðum sem þegar eru til staðar áður en menn leggjast í stórbreytingar á kerfinu.

Hægt er að horfa á viðtalið við Ástu Gunnarsdóttur í Kastljósinu með því smella hér