Í ljósi þess að Alþýðusamband Íslands hefur hrundið ótrúlegri hræðsluáróðursauglýsingaherferð af stað vegna komandi kjarasamninga er mikilvægt leiðrétta rangfærslur sem koma fram í þessum auglýsingum.

Eitt af því sem skiptir miklu máli að útskýra fyrir launafólki en það er þessi grímulausa staðhæfing forystu ASÍ að það skipti alls engu máli hversu margar krónur sé samið um heldur hvað fáist fyrir þær krónur, eða eins og segir í auglýsingunni frá ASÍ: það kallast kaupmáttur.

En hvernig er kaupmáttur reiknaður út? Jú, það er gert með því að skoða hversu mikið laun hafa hækkað í prósentum og síðan er verðbólgan dregin frá. Sem dæmi ef laun hafa hækkað um 5% og verðbólgan er 4% þá hefur orðið 1% kaupmáttaraukning. Sem sagt ef laun hafa hækkað meira í prósentum en verðbólgan þá er kaupmáttaraukning. Ef laun hafa hækkað minna en sem nemur verðbólgu þá er kaupmáttarskerðing.

Takið eftir, það er bara horft á prósentur í þessu samhengi en ekki krónur og það er með svo miklum ólíkindum þegar forysta ASÍ segir það ekki skipta máli um hversu margar krónur sé samið um heldur skipti kaupmátturinn öllu máli.

Tökum dæmi ef laun hækka um 5% og verðbólgan er 4% þá hefur orðið 1% kaupmáttaraukning hjá fólki og þá er ekkert horft til þess hvort launamaður með 300.000 krónur í laun hækki um 15.000 krónur á mánuði, eða þá forstjóri Eimskips með 8,3 milljónir á mánuði sem fengi 415.000 króna launahækkun á mánuði. Bæði lágtekjumaðurinn og forstjóri Eimskips eiga að hafa fengið sömu 1% kaupmáttaraukninguna því báðir fengu sömu 5% launahækkunina og það þrátt fyrir að lágtekjumaðurinn hafi í krónum talið fengið 400.000 krónur minni hækkun en forstjóri Eimskips!

Það má líka taka dæmi þar sem verkamaður sem er með 500.000 krónur í mánaðarlaun og fær 5% launahækkun sem gerir 25.000 króna hækkun og forstjóra N1 sem er með 5 milljónir á mánuði hann fengi 250.000 króna launahækkun en báðir eiga að hafa fengið sömu kaupmáttaraukningu og sömu launahækkun þrátt fyrir að forstjórinn hafi fengið 200.000 krónum meiri launahækkun á sínum mánaðarlaunum.

Hugsið ykkur, þetta er fyrirkomulagið sem forysta ASÍ vil verja enda segja þeir að það skipti alls ekki neinu máli hversu margar krónur sé samið um, heldur sé kaupmátturinn í prósentum það sem skipti öllu máli. Forystu ASÍ finnst það allt í lagi að efri lög samfélagsins hrifsi til sín tugum ef ekki hundruðum þúsunda fleiri krónum í hvert sinn sem samið er með prósentur.

Af hverju þurfa þeir tekjuhærri ætíð að fá miklu fleiri krónur í hvert sinn sem samið er? Ég sé bara ekki nokkra ástæðu til þess.

Formaður félagsins hefur sagt að með því að semja ætíð í prósentum er verið að auka misskiptinguna, óréttlætið og auka ójöfnuð gríðarlega og prósentuhækkanir eru aflið sem knýr áfram tannhjól misskiptingar.

Hvað ef tekin yrði ákvörðun um að samið yrði um 25.000 króna launahækkun á hinum almenna vinnumarkaði? Það þýðir að 300.000 króna lágtekjumaðurinn fengi 8,3% launahækkun en forstjóri Eimskips fengi 0,31% launahækkun. En takið eftir, báðir fengju nákvæmlega sömu krónutöluhækkun sem er 25.000 krónur. Nei, forysta ASÍ segir að það skipti ekki máli hversu margar krónur þú færð heldur sé það kaupmátturinn sem skiptir öllu. Þetta þýðir að forysta ASÍ vill að forstjóri Eimskips fái meira en 0,31% launahækkun því það er bullandi kaupmáttarskerðing hjá honum og ef verðbólgan er 4% þá vill forysta ASÍ að hann fái 5% launahækkun til að verða ekki fyrir kaupmáttarskerðingu sem þýðir að hann þarf að fá 415.000 þúsund króna hækkun á sínum mánaðarlaunum.

Mat formanns er að blekkingin sem er í kringum kaupmátt og prósentuútreikninga almennt sé mjög villandi fyrir hinn almenna launamann og að forysta ASÍ skuli segja að það skipti ekki máli hversu margar krónur launafólk fær í launaumslagið sitt er með svo miklum ólíkindum að það nær ekki nokkurri átt. Einnig að þeir skuli vera talsmenn þess að þeir tekjuhærri skuli ætíð fá miklu fleiri krónur til að verja einhvern ímyndaðan kaupmátt er þeim til skammar.

Þessu til viðbótar er með ólíkindum þegar verið er að reikna út kaupmátt að þá er ekkert litið tillit tekið til skerðinga á barnabótum, hækkunar á leiguverði eða annarra þátta sem hafa mjög mismunandi áhrif á útreikning kaupmáttar og því getur hann orðið mjög villandi enda komið mjög mismunandi niður á þjóðfélagshópum. Einnig liggur fyrir að lágmarkslaunataxtar og lágmarkslaun duga alls ekki fyrir þeim framfærsluviðmiðum sem hið opinbera hefur gefið út og því er stórundarlegt að forysta ASÍ skuli halda þeirri þvælu fram að þær krónur sem samið sé um skipti ekki máli!

Það liggur fyrir að Verkalýðsfélags Akraness metur það sem svo að í komandi kjarasamningum á hinum almenna vinnumarkaði verði samið eingöngu í formi krónutalna því það gengur ekki upp að aukið sé enn frekar á misskiptinguna og óréttlætið á íslenskum vinnumarkaði.