Í gær voru atkvæði vegna kosningar um kjarasamning sjómanna við Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi talin í húsakynnum Ríkissáttasemjara. Það er skemmst frá því að segja að samningurinn var samþykktur naumlega, en 52,6% samþykktu samninginn á meðan 46,9% höfnuðu honum.

Það er rétt að geta þess að það er aldrei gott að niðurstaða kosningar sé með þeim hætti að tæpur helmingur þeirra sem kjósa eru ekki sáttir við niðurstöðuna. En það er hins vegar eitthvað sem þarf að vinna með, lýðræðislegur meirihluti er alltaf sá sem ræður og í þessu tilfelli samþykkti meirihluti sjómanna samninginn.

Það er óhætt að segja að þetta sé ein erfiðasta kjaradeila sem háð hefur verið á íslenskum vinnumarkaði í marga áratugi og einnig sú langvinnasta í sögu ríkissáttasemjara sem spannar ein 37 ár.

Það er alveg ljóst að þessi kjarasamningur skilar íslenskum sjómönnum umtalsverðum ávinningi. Mörg brýn réttindamál náðust í gegn og mun kjarasamningurinn á fyrsta ári skila íslenskum sjómönnum um eða yfir 2 milljörðum. En það er alltaf þannig í allri kjarasamningsgerð að menn vilja gera betur. Menn vilja ná meiru og það er eðlilegt. En málið er með íslenska verkalýðsbaráttu að henni lýkur aldrei, menn munu halda áfram að berjast fyrir réttindum og bættum kjörum íslenskra sjómanna á komandi árum. Það eru fjölmörg atriði sem enn liggja óbætt hjá garði og munu sjómenn og sjómannaforystan leggja sig í líma við að halda áfram vinnu við að lagfæra það sem sjómenn eru ekki á eitt sáttir með.

Formaður félagsins ítrekar að fjölmörg atriði í þessum kjarasamningi eru til mikilla hagsbóta fyrir íslenska sjómenn. Hann ítrekar það líka eins og áður hefur komið fram að menn hefðu svo sannarlega viljað geta náð meiru í þessum samningi. Formaður hefur einnig greint frá því á opinberum vettvangi að aðkoma stjórnvalda í þessari deilu var íslenskri stjórnsýslu ekki til sóma. Það er dapurlegt til þess að vita að forystumönnum sjómanna hafi verið stillt upp við vegg á ögurstundu vegna þeirrar sjálfsögðu kröfu að sjómenn yrðu meðhöndlaðir með sambærilegum hætti og annað launafólk á íslenskum vinnumarkaði þegar kemur að skattameðferð á dagpeningum vegna fæðiskostnaðar. Sjómenn voru búnir að semja við útgerðamenn um greiðslu á dagpeningum sem nam 2.350 kr., en þeir fjármunir áttu að fara í að greiða fyrir allan fæðiskostnað. Það eina sem sjómenn voru að biðja um var að vera meðhöndlaðir með sambærilegum hætti og annað launafólk. 

Sjávarútvegsráðherra lagði fram sáttatilboð, en greindi forystumönnum sjómanna jafnframt frá því að lög á deiluna væru tilbúin. Hún tók skýrt fram að þetta væri ekki "hótun", en bað sjómannaforystuna jafnframt að svara sér fyrir miðnætti því ef sjómenn myndu hafna þessari sáttatillögu þá þyrfti ráðherrann að hafa samband við forseta Alþingis, væntanlega til að undirbúa lagasetningu á verkfall sjómanna. Skýrari verður hótun í garð forystumanna sjómanna ekki. En það alvarlega í þessu máli var að í þessu sáttatilboði varðandi skattahagræði vegna fæðishlunninda var kveðið skýrt á um að allir þeir sem dveldur skemur en 48 klukkustundir fjarri heimili sínu nytu þess ekki. Þetta þýddi að 40% allra íslenskra sjómanna hefðu ekki fengið neitt. Með þessu var verið að reka fleyg í raðir sjómanna, því það kom aldrei til greina hjá samninganefnd sjómanna að skilja 40% af félögunum eftir án þess að þeir fengju neitt. Á þessari forsendu hafnaði sjómannaforystan þessu svokallaða sáttatilboði, því þetta sáttatilboð setti samninganefndina í gríðarlega erfiða og ógeðfellda stöðu.

Það er ljóst að formaður VLFA mun halda áfram að berjast fyrir því réttlætismáli að íslenskir sjómenn verði meðhöndlaðir með sambærilegum hætti og annað launafólk þegar kemur að greiðslu dagpeninga vegna fæðiskostnaðar. Þeirri vinnu er ekki lokið, þeirri baráttu mun halda áfram. Formaður skorar á Alþingi að allt þetta mál sem lýtur að sjávarútvegsráðuneytinu verði skoðað og rannsakað, því þetta inngrip og þessi vinnubrögð eru íslenskri stjórnsýslu hvorki til framdráttar né sóma.

Eins og áður sagði hefur þetta verið löng, ströng og erfið kjarabarátta sem fer í reynslubanka allra þeirra sem í henni tóku þátt. Flestir lögðu sig alla fram til að ná góðri niðurstöðu, en í samninganefndinni sátu margir venjulegir sjómenn sem svo sannarlega lögðu mikið af mörkum til að hægt væri að ná eins góðri niðurstöðu og kostur var. Vill formaður VLFA þakka þessum mönnum sérstaklega fyrir samstarfið sem er væntanlega ekki lokið, því vonandi eru menn tilbúnir að halda áfram vinnunni við að lagfæra og bæta réttindi og kjör íslenskra sjómanna.

Það hefur sýnt sig svo ekki verður um villst hversu gríðarlega mikilvægur sjávarútvegurinn er fyrir íslenskt þjóðarbú, enda hefur komið fram að ríki og sveitarfélög hafa orðið af 3,5 milljörðum í tekjum vegna verkfallsins. Það vita líka allir sem vita vilja að íslensk þjóð byggi ekki við þau lífsgæði sem hún gerir í dag ef ekki væri fyrir íslenskan sjávarútveg síðastliðin 100 ár eða svo með íslenska sjómenn og íslenskt fisvinnslufólk í broddi fylkingar. Þessum starfsstéttum þarf að sýna virðingu.