Þegar lífskjarasamningurinn var undirritaður kom yfirlýsing frá stjórnvöldum í 6 liðum sem laut að því að draga jafnt og þétt úr vægi verðtryggingar hjá almennum neytendum. Því miður hunsuðu og sviku stjórnvöld umrædda yfirlýsingu.

Það vita allir sem vita vilja að vextir og verðtrygging hafa verið eitt af baráttumálum verkalýðshreyfingarinnar á liðnum árum enda ljóst að mikill fjármagnskostnaður heimilanna hefur gríðarleg áhrif á ráðstöfunartekjur heimilanna.

Það hefur verið afar erfitt að brjóta á bak aftur þetta skefjalausa dekur stjórnvalda og Seðlabankans í þágu fjármálakerfisins.

Almennt hafa stjórnvöld á hverjum tíma fyrir sig komið í veg fyrir að almenningur njóti sambærilegra vaxtakjara og án verðtryggingar eins og tíðkast í þeim löndum sem við viljum einna helst bera okkur saman við.

Seðlabankastjóri var í viðtali við Viðskiptablaðið á dögunum þar sem hann sagðist ekki sjá tilgang með því að banna verðtryggingu á neytendalánum til heimilanna. Svo skýtur hann á verðalýðshreyfinguna og segir að hún ætti frekar að leggja lóð á vogarskálarnar við að tryggja stöðugt verðlag.

Formaður verður að spyrja seðlabankastjóra hvort hann sé virkilega að halda því fram að það hafi verið íslensku launafólki að kenna að hér varð bankahrun sem gerði það að verkum að verðbólgan fór upp í 20% nánast á einni nóttu. Afleiðingarnar voru að verðtryggðar skuldir heimilanna stökkbreyttust um 400 milljarða, í dag nemur þessi upphæð núvirt rúmum 600 milljörðum. Það voru þúsundir fjölskyldna sem misstu heimili sín með skelfilegum afleiðingum.

Rétt að minna Seðlabankastjóra á að sérfræðingahópur um afnám verðtryggingar sem skilaði skýrslu árið 2014 komst að þeirri niðurstöðu að 40 ára jafngreiðslulán væru baneitraður kokteill sem banna þyrfti tafarlaust enda gera slík lán ekkert annað en að hækka fyrstu 20 til 25 árin frá því þau eru tekin.

Formaður spyr seðlabankastjóra eftirfarandi spurninga:

• Finnst þér eðlilegt að verðtryggð lán geri ekkert annað en að hækka fyrstu 20 til 25 árin eftir að þau eru tekin?
• Er það launafólki að kenna að gengi krónunnar á það til að sveiflast upp og niður?
• Er það launafólki að kenna að hér ríkir framboðs- og lóðaskortur sem leiðir til þess að fasteignaverð hækkar sem hefur áhrif til hækkunar á neysluvísitölunni?
• Finnst þér eðlilegt að allri ábyrgðinni sé varpað á lántakann með veitingu á verðtryggðum lánum.
• Af hverju eru aðrar þjóðir sem við viljum bera okkur saman við ekki að veita verðtryggð lán til heimila ef þetta eru svona skynsöm lán?
• Er eðlilegt að verðtryggingarjöfnuður banka sé með þeim hætti að þeir hagnist á verðbólgu eins og fram kom í áliti sérfræðingahópsins um afnám verðtryggingar?
• Er það eðlilegt að skatta- og tollahækkanir stjórnvalda leiði til þess að verðtryggðar skuldir heimilanna hækki?
• Er eðlilegt að stríðsátök í miðausturlöndum leiði til þess að skuldir heimilanna hækki vegna hækkunar á olíuverði?
• Af hverju var verðtrygging á launum afnumin árið 1983 en ekki á fjárskuldbindingum heimilanna?
• Finnst þér eðlilegt að viðskiptabankarnir þrír séu búnir að skila um 800 milljörðum í hagnað frá hruni?

Formaður VLFA gæti svo sem haldið áfram með spurningar en þetta eilífa dekur stjórnvalda og seðlabankans við fjármálaelítuna er orðið óþolandi, enda er dekrið allt á kostnað almennings og heimilanna.

Eins og ætíð er umtalsvert að gera við réttindavarðveislu fyrir félagsmenn Verkalýðsfélags Akraness en eins og fram hefur komið hér á heimasíðu félagsins þá hefur félagið innheimt vegna vangreiddra launa og ágreinings vegna túlkunar á ráðningarsamningum og kjarasamningum rétt rúman einn milljarð frá árinu 2004. Í þessu samhengi er ekki verið að taka tillit til margfeldisáhrifa sem sum réttindamálin hafa síðan leitt af sér til framtíðar. Stærsta einstaka málið sem félagið hefur innheimt fyrir sína félagsmenn er mál sem vannst fyrir dómstólum gegn Hval á síðasta ári en það skilaði um 100 milljónum.

Í þessari viku eru nokkur mál sem félagið vinnur að við að verja réttindi sinna félagsmanna. Einu lauk í gær með leiðréttingu til félagsmanns upp á 321.000 kr. vegna rangtúlkunar atvinnurekanda á hvernig hlutabótaleiðin skuli framkvæmd.

Annað lýtur að túlkun á starfslokum starfsmanns vegna atvinnusjúkdóms en það mál er í vinnslu en samkvæmt sérfræðingi í húðsjúkdómum eru umrædd veikindi að hans mati atvinnusjúkdómur en til þessa hefur fyrirtækið ekki fallist á þá niðurstöðu. Félagið mun klárlega fylgja þessu máli eftir alla leið enda eru það sérfræðingar í læknisfræðum sem vega og meta það hvort um atvinnusjúkdóm sé að ræða ekki atvinnurekendur.

Þriðja málið er um orlofsréttindi starfsmanna Norðuráls eftir að tekið var upp nýtt vaktakerfi eða hætt með 12 tíma vaktir og unnið þess í stað 8 tíma vaktir. Félagið hefur fært góð og gild rök fyrir sinni afstöðu í þessum ágreiningi og ljóst að um jafnvel tug milljóna hagsmuni er að ræða fyrir félagsmenn VLFA í þessu máli. Formaður hefur greint Samtökum atvinnulífsins frá því að ef ekki fæst niðurstaða í málið eins og VLFA túlkar þennan ágreining mun félagið láta á málið reyna fyrir Félagsdómi.

Það er morgunljóst að mikilvægi stéttarfélaga við að varðveita kjarasamningsleg réttindi sinna félagsmanna er gríðarlegt enda leikurinn á milli launamannsins og atvinnurekandans afar ójafn og er formaður nokkuð viss um að nánast ekkert af þessum málum hefðu fallið starfsmönnum í hag nema með aðkomu stéttarfélagsins.