Í dag afgreiddi Alþingi Íslendinga frumvarp til laga sem félagsmálaráðherra lagði fram um frjálsan atvinnu- og búseturétt launafólks innan evrópska efnahagssvæðisins. Formaður Verkalýðsfélags Akraness fór og fylgdist með annarri og þriðju umræðu umræddra laga og þeirri atkvæðagreiðslu sem fram fór í kjölfarið. Fram kom í máli þingmanna sem tóku til máls að umrædd lög hefðu verið gerð í fullu samráði við Alþýðusamband Íslands og Samtök Atvinnulífsins. Það er mat formanns Verkalýðsfélags Akraness að myndast hafi gríðarleg gjá á milli Alþýðusambands Íslands og aðildarfélaga þess sé tekið mið af þeim umsögnum sem fjöldi stéttarfélaga skilaði inn til félagsmálanefndar Alþingis.  Það er orðið með öllu óþolandi hvernig ASÍ afgreiðir stór mál nánast einhliða og án þess kanna hver sé afstaða stéttarfélaganna vítt og breitt um landið.  Nægir þar að nefna mál eins endurskoðun á kjarasamningum sem fram fór í desember 2005, starfsmannaleigufrumvarpið og nú síðast málefni um frjálst flæði launafólks frá aðildarríkum  ESS .  Eitt er víst að ekki var haft samband við Verkalýðsfélag Akraness hvað varðar þessi veiga miklu mál, hvorki af ASÍ eða Starfsgreinasambandi Íslands.   

Þingmenn bentu á að forsenda fyrir því að þetta frumvarp hafi verið lagt fram með þessum hætti hafi verið umrætt samkomulag aðila vinnumarkaðarins. Einnig kom fram í máli þingmanns Sjálfstæðisflokksins, Péturs Blöndal, að ekki aðeins hafi ASÍ verið sammála fyrirliggjandi frumvarpi heldur sagði hann að ASÍ og Samtök atvinnulífsins hefðu hreinlega búið þetta frumvarp til. Ef satt reynist, verður það að teljast afar óeðlilegt í ljósi andstöðu fjölda stéttarfélaga við þetta frumvarp.

Það er mat formanns Verkalýðsfélags Akraness að sá gríðarlegi áhugi einstakra forustumanna ASÍ á inngöngu í Evrópusambandið hafi valdið því að ASÍ var fylgjandi þessu frumvarpi, því frjálst flæði launafólks er í samræmi við inngöngu í Evrópusambandið.  Það er ótrúlegt að ASÍ hafi ekki beitt sér að fullu afli gegn þessu frumvarpi í ljósi þess að stéttarfélög telja frumvarpið ganga á hagsmuni íslenskra launþega.  Það er einnig mat formanns félagsins að ef ASÍ hefði beitt sér að fullu afli í því að fá stjórnvöld til framlengja takmörkunum á frjálsri för launafólks frá hinum nýju aðildarríkum ESS þá er allt eins líklegt að íslensk stjórnvöld hefðu gert það.  

Fjöldi þingmanna vitnaði í umsagnir stéttarfélaga vítt og breitt um landið og voru þær umsagnir í algjöru ósamræmi við forystu Alþýðusambands Íslands. Í umsögnum sem félagsmálanefnd Alþingis barst frá stéttarfélögum kom fram að þau legðust gegn því að takmörkunum yrði aflétt og hér er um töluverðan fjölda stéttarfélaga að ræða eins og t.d. Verkalýðsfélag Akraness, Verkalýðsfélag Vestfirðinga, Verkalýðsfélag Húsavíkur, Afl - Starfsgreinafélag Austurlands og Samiðn. Einnig vitnuðu þingmenn í andstöðu við fyrirliggjandi frumvarp frá Eflingu og einnig hinar ýmsu ályktanir frá stéttarfélögum. Þess vegna er það formanni Verkalýðsfélags Akraness með öllu óskiljanlegt þegar talað er um að sátt ríki á meðal aðila vinnumarkaðarins.

 Það sem aðallega kom fram í þessum umsögnum var að stéttarfélögin telja íslenskan vinnumarkað og íslensk stjórnvöld ekki tilbúin til að taka við því aukna flæði erlends vinnuafls frá hinum nýju aðildarríkjum EES. Það kom líka fram í umsögnunum að því markaðslaunakerfi sem væri búið að vera við lýði á undanförnum árum og áratugum væri ógnað með opnun íslensks vinnumarkaðar á þennan hátt. Til dæmis kom fram í umsögn Verkalýðsfélags Húsavíkur að félagið hefði heimildir fyrir því að pólskir verkamenn væru tilbúnir að koma og vinna í ferðaþjónustu fyrir einungis 300 kr. á tímann. Skemmst er að minnast þess þegar Verkalýðsfélag Akraness leiðrétti launakjör pólskra verkamanna sem störfuðu hjá Spútnik bátum. Voru þeir einungis með 350 kr. á tímann og unnu allt upp í 270 tíma á mánuði. Þetta er meðal þeirra atriða sem stéttarfélögin hafa verið að benda á. Með frumvarpi sem samþykkt var frá Alþingi í dag er einnig verið að skerða eftirlitshlutverk stéttarfélaga stórlega. Fram hefur komið í máli varaformanns Eflingar, Guðmundar Þ. Jónsson að tímakaup byggingarverkamanna hefur lækkað á síðasta ári um allt að 20% vegna aðkomu erlends vinnuafls inn á íslenskan vinnumarkað. Með öðrum orðum þá er það nákvæmlega þetta sem Verkalýðsfélag Akraness hræðist stórlega, þ.e. að íslenskir launþegar muni verða fyrir skerðingu á sínum launum vegna undirboða sem munu fylgja stórauknu framboði erlends vinnuafls frá láglaunasvæðum eins og Póllandi, Litháen, Slóvakíu og hinum aðildarríkjum EES. Stéttarfélögin sem veittu umsögn til félagsmálanefndar vildu að íslensk stjórnvöld nýttu sér þær heimildir sem þau höfðu til að framlengja takmarkanir á frjálsu flæði, sum til eins árs og önnur allt til ársins 2011 eins og heimilt var að gera. Vildu félögin að stjórnvöld og aðilar vinnumarkaðarins myndu nýta þann tíma til að búa til það regluverk sem til þarf vegna aðkomu erlends vinnuafls að íslenskum vinnumarkaði.

Það er íslenskum stjórnvöldum til vansa að hafa ekki nýtt þann tíma sem þau hafa haft á síðastliðnum tveimur árum til að búa sig undir aðkomu erlends vinnuafls að íslenskum vinnumarkaði en engar rannsóknir um afleiðingar gildistöku laga þessara eru til. Það er líka íslenskum stjórnvöldum til vansa að leggja frumvarpið fram nánast örfáum mínútum áður en þau eiga að taka gildi. Einnig er þeim aðilum sem bera ábyrgð á frumvarpi þessu og á ég þar við heildarsamtök íslenskra launþega, Alþýðusambands Íslands, til vansa að hafa gert samkomulag við Samtök atvinnulífsins og íslensk stjórnvöld staðið að því með þessum hætti án samráðs við fjöldann allan af stéttarfélögum vítt og breitt um landið.